Kasacja w sprawie uwzględnienia wniosku o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie oskarżonemu kary bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie czynu zarzuconego oskarżonemu z dnia 2018-11-13.
Kasacja w sprawie uwzględnienia wniosku o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie oskarżonemu kary bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie czynu zarzuconego oskarżonemu.
Zgodnie z treścią art. 387 § 1 Kodeksu postępowania karnego, w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania, do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, a Sąd może uwzględnić wniosek o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości. Sąd Najwyższy wskazał natomiast, iż brzmienie § 2 ww. przepisu nie pozostawia żadnej wątpliwości co do tego, że z tej instytucji można korzystać wówczas, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości, a strony postępowania nie sprzeciwią się temu wnioskowi. Zauważyć przy tym wypada, że ów brak wątpliwości dotyczy wszystkich istotnych okoliczności w sprawie.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich w realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy zaniechał zbadania, czy występują wskazane w powyższym przepisie przesłanki do wydania wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wątpliwości co do możliwości takiego wyrokowania powinny wzbudzić zgromadzone na etapie postępowania przygotowawczego dokumenty w postaci m.in. notatki urzędowej z dnia 23 października 2014 r., w której wskazano, że przeciwko oskarżonemu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze przez KPP, a nadzorowane przez Prokuraturę Rejonową o przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. posiadające modus operandi taki sam, jak przestępstwo będące przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie.
Dokumenty wskazujące na fakt prowadzenia postępowania przygotowawczego przez KPP o liczne czyny z art. 286 § 1 k.k., które polegały na dokonywaniu zakupów zboża z odroczonym terminem płatności i braku uiszczenia ceny towaru, powinny doprowadzić Sąd Rejonowy do powzięcia wątpliwości, czy przeciwko oskarżonemu nie toczy się wcześniej wszczęte równoległe postępowanie karne co do tego samego czynu, a w konsekwencji, czy nie zachodzi negatywna przesłanka procesowa określona w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. Zwrócenie się przez Sąd do Sądu Rejonowego o nadesłanie akt sprawy i ich analiza doprowadziłyby do ujawnienia, że toczy się wcześniej wszczęte postępowanie co do tego samego czynu, tej samej osoby, a zatem zachodzi negatywna przesłanka procesowa – lis pendens, która oznacza, że nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, jeżeli postępowanie wcześniej wszczęte toczy się co do tego samego czynu tej samej osoby, a więc gdy zachodzi tożsamość podmiotowo-przedmiotowa obu tych postępowań.
W ocenie Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy nie sprostał zbadaniu, czy występują przesłanki do wydania wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy. Wątpliwości co do możliwości wydania wyroku w trybie konsensualnym powinny wzbudzić w sądzie orzekającym meriti, zgromadzone na etapie postępowania przygotowawczego, dokumenty. Wprawdzie to na organach ścigania w pierwszym rzędzie spoczywał obowiązek weryfikacji otrzymanych informacji w celu uniknięcia prowadzenia równoległych postępowań o te same czyny, nie zwalniało to jednak również sądu, do którego wniesiono akt oskarżenia, od weryfikacji, czy fakt prowadzenia postępowania przygotowawczego nie skutkuje wystąpieniem negatywnej przesłanki procesowej określonej w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. Zwrócenie się przez Sąd Rejonowy do Prokuratury Rejonowej o informacje dotyczące spraw prowadzonych z udziałem oskarżonego i ich analiza doprowadziłoby do ujawnienia, że toczy się wcześniej wszczęte postępowanie co do tego samego czynu tej samej osoby, a więc istnieje konieczność umorzenia w tym zakresie postępowania karnego z uwagi na wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej.