Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 2018-03-20.
Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich decyzja podjęta przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze naruszała prawo materiale. Organ rozstrzygający o prawie opiekuna osoby dorosłej niepełnosprawnej do świadczenia pielęgnacyjnego winien bowiem dokonać prokonstytucyjnej wykładni przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Z sentencji wyroku Trybunału z dnia 21 października 2014 r. wynika, że art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Oznacza to, że Trybunał wprost stwierdził niekonstytucyjność wskazanego przepisu ustawy w zakresie zastosowania wobec opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych.
Zastosowanie zatem, po ogłoszeniu wyroku Trybunału, przepisu ustawy o świadczeniach rodzinnych w jego pełnym dotychczasowym brzmieniu przy rozstrzyganiu o prawie skarżącego do świadczenia pielęgnacyjnego, zdaniem Rzecznika, pozostaje w sprzeczności z zasadami państwa prawa wynikającymi z Konstytucji.
Rzecznik zauważył ponadto, że wyłączenie możliwości pobierania dwóch świadczeń opiekuńczych, określone w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o świadczeniach rodzinnych, implikuje przy zbiegu uprawnień, zgodnie z art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, prawo strony do wyboru korzystniejszego świadczenia. Dlatego też sam fakt uzyskania przez stronę specjalnego zasiłku opiekuńczego nie może mieć ostatecznego znaczenia dla oceny jej wniosku w tym znaczeniu, że nie może przesądzać o niemożności przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Nie do przyjęcia jest więc sytuacja, w której organy administracji, gdy osoba uprawniona otrzymuje jedno ze świadczeń opiekuńczych, a w tym samym czasie ubiega się o świadczenie korzystniejsze i spełnia warunki do jego uzyskania, nie dostrzegają, że w rozstrzyganej sprawie dochodzi do zbiegu uprawnień do świadczeń.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie można uznać, że wydany przez Trybunał Konstytucyjny wyrok nie zmieniał sytuacji prawnej strony. Przeciwnie, wynika z niego, że organy rozpoznając wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego złożony przez opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej, w obecnym stanie prawnym (dopóki w tej materii nie zostaną wprowadzone nowe rozwiązania ustawowe) mają obowiązek zbadać, czy wnioskodawca spełnia warunki do przyznania tego świadczenia określone w art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, to jest z wyłączeniem tej części tego przepisu, która z dniem 23 października 2014 r. została ostatecznie uznana za niekonstytucyjną.
Ponadto, zdaniem WSA nie można uprawnionemu uniemożliwiać uzyskania korzystniejszego dla niego świadczenia tylko dlatego, że zostało mu przyznane świadczenie mniej korzystne. To, że uprawniony spełnia warunki do uzyskania obu świadczeń, różniących się znacznie wysokością, nie może pozbawiać go prawa wyboru, z którego z nich skorzystać. Wymaganie organu, aby strona w pierwszej kolejności zrezygnowała z przyznanego jej decyzją świadczenia, przed zbadaniem, czy spełnia pozostałe warunki do otrzymania świadczenia wybranego i korzystniejszego dla niej stawia ją w dość trudnej sytuacji, wprowadza stan niepewności i zrozumiałą obawę co do tego czy uzyska wybrane ze świadczeń w miejsce już otrzymywanego. Kierując się zatem zasadami zawartymi w przepisach art. 7, 8 i 9 k.p.a. organ powinien w pierwszej kolejności wyjaśnić, czy strona spełnia pozostałe przesłanki do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego, a następnie poinformować ją, że wyłączną przeszkodą do jego przyznania pozostaje pobieranie specjalnego zasiłku opiekuńczego.