Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie doręczeń dokumentacji procesowej.

W stałym zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje funkcjonowanie systemu doręczeń dokumentacji procesowej w postępowaniu karnym. W polskim procesie karnym przekazywanie pism procesowych za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej jest zupełnie niewykorzystywane, mimo iż tego typu doręczenia umożliwia art. 132 § 3 k.p.k. W tym kontekście, zdaniem Rzecznika, zaskakujące wydaje się obowiązywanie regulacji przewidzianej w art. 138 k.p.k., zgodnie z którym, jeśli strony procesu przebywają za granicą i nie wskazały zastępczego adresu do doręczeń w kraju, obowiązuje tzw. doręczenie fikcyjne. Korespondencja procesowa załączana jest do akt sprawy i traktowana jest jako doręczona. W opinii Rzecznika, pozostawienie korespondencji w aktach sprawy z mocą doręczenia fikcyjnego jest rozwiązaniem przestarzałym i nieadekwatnym do panujących realiów społecznych oraz zaawansowanego rozwoju technologicznego.

Rzecznik zwrócił również uwagę, że art. 138 k.p.k., ustanawiając obowiązek wskazania adresata w kraju dla każdej osoby przebywającej za granicą, niezależnie od tego w jakim państwie się ona znajduje, jest niezgodny z prawem międzynarodowym, a konkretnie z art. 5 ust. 1 Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, który nakazuje bezpośrednie doręczanie wszelkiej korespondencji procesowej osobie przebywającej na terytorium UE. Wnioski wpływające do Biura RPO wskazują na to, że w praktyce organy publiczne często odmawiają uwzględnienia adresu do doręczeń na terytorium innego państwa członkowskiego Unii, żądając wskazania adresu do doręczeń w Polsce.

Zwracając się do Komendanta Głównego Policji Rzecznik poddał pod rozwagę przeprowadzenie kampanii informacyjnej (np. w postaci szkoleń), mającej na celu poszerzenie znajomości zasady bezpośredniego doręczenia dokumentacji procesowej w UE wśród organów stosujących prawo.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Zastępca Komendanta Głównego Policji w piśmie z 9 stycznia 2019 r. poinformował, że uwzględniając poruszone przez Rzecznika spostrzeżenia dotyczące niezgodności w zakresie doręczania przez organy ścigania pism procesowych w sprawach karnych z dyspozycją art. 5 ust. 1 Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz mając na uwadze uregulowania zawarte w art. 91 ust. 2 Konstytucji, wskazujące na pierwszeństwo stosowania ratyfikowanej umowy międzynarodowej przed prawem krajowym, w Komendzie Głównej Policji podjęto czynności w celu szczegółowego zdiagnozowania kwestii dotyczącej doręczania obywatelom dokumentacji procesowej, jak również wdrożenia w Policji jednolitej praktyki, uwzględniającej przepisy przywołanej Konwencji.