Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie uznania oskarżonych za winnych popełnienia przypisanych im czynów, pomimo braku w ich działaniu znamion przestępstwa określonego w przepisie z dnia 2018-09-05.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.510.31.2018
Data sprawy:
2018-09-05
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie uznania oskarżonych za winnych popełnienia przypisanych im czynów, pomimo braku w ich działaniu znamion przestępstwa określonego w przepisie.

Wyrokiem Sądu Powiatowego z dnia 5 października 1973 r. część oskarżonych została uznana za winnych tego, że w okresie bliżej nieustalonym od 1967 r. do dnia 5 marca 1973 r. pełnili kierownicze funkcje w nielegalnym związku "Świadków Jehowy", którego organizacja i konspiracyjna działalność pozostawała tajemnicą wobec organów państwowych, to jest winnych popełnienia czynu z art. 278 § 3 k.k. Pozostali oskarżeni uznani zostali za winnych tego, że w okresie bliżej nieustalonym od 1967 r. do 4 marca 1973 r. brali udział w nielegalnym związku "Świadkowie Jehowy", którego organizacja i konspiracyjna działalność pozostawała tajemnicą wobec organów państwowych, to jest winnych popełnienia czynu z art. 278 § 1 k.k.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że zgodnie z brzmieniem art. 278 Kodeksu z 1969 r. (w dacie orzekania) odpowiedzialności karnej podlegał ten, kto brał udział w związku, albo kierował związkiem, którego istnienie, ustrój lub cel miało pozostać tajemnicą wobec organów państwowych. Natomiast w świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego nie jest uzasadnione odnoszenie pojęcia "związku" w rozumieniu prawa karnego materialnego do wspólnoty o charakterze religijnym, wyznaniowym, zbiorowiska ludzi, których łączy nie więź organizacyjna, a religijna. W ocenie Rzecznika przypisany skazanym czyn nie wyczerpywał znamion żadnego przestępstwa, stanowiąc w istocie rzeczy realizację prawa do wykonywania praktyk religijnych, zaś ściganie karne i skazanie oskarżonego miało formę politycznej represji, przy czym opierało się na niedopuszczalnej z punktu widzenia zasady prawa karnego, dowolnej i rozszerzającej wykładni znamion.