Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie warunków pełnienia służby oraz wykonywania zadań przez pilotów myśliwców z dnia 2018-12-14.
Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie warunków pełnienia służby oraz wykonywania zadań przez pilotów myśliwców.
W dniu 23 listopada 2018 r. przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadził kontrolę przestrzegania praw i wolności obywatelskich żołnierzy pełniących służbę w Bazie Lotnictwa Taktycznego (BLT) w M.M. Przedmiotem dokonywanych czynności kontrolnych było m.in. zapoznanie się z warunkami służby pilotów myśliwców MIG 29 grupy poszukiwawczo-ratowniczej stacjonującej w Bazie oraz personelu technicznego. W trakcie przeprowadzonych rozmów, żołnierze wskazywali zwłaszcza na problemy związane z bezpieczeństwem wykonywanych zadań lotniczych.
Żołnierze odnosili się głównie do przyczyn i skutków wypadku lotniczego, w którym wykonując zadanie bojowe pilot myśliwca MIG 29 poniósł śmierć mimo próby katapultowania. Wskazywano także na skutki podjętej, w związku z tym wypadkiem, decyzji o zakazie lotów wszystkich samolotów bojowych produkcji radzieckiej tj. MIG 29 oraz Su 22. Wydanie tej decyzji, zdaniem pilotów, spowodowane było podejrzeniem wadliwego wykonania zarówno remontu rozbitego MIG 29, jak i pozostałych samolotów serwisowanych w Wojskowych Zakładach Lotniczych w B. W ocenie pilotów oraz personelu technicznego, zarówno sposób, jak i zakres prowadzonych remontów m.in. foteli lotniczych mogły być powodem śmierci pilota.
Mimo wydanej decyzji o wznowieniu lotów, piloci w dalszym ciągu nie mają zaufania do sprawności i stanu technicznego tych samolotów. Wyrażają oni obawy zwiększonego ryzyka wykonywania lotów z uwagi na realizowany przez WZL 2 system serwisowania i wymiany części zamiennych, które produkowane są w krajowych zakładach lotniczych systemem niemal rzemieślniczym. Powodem ograniczonego zaufania do sprawności samolotów oraz bezpieczeństwa lotów jest przede wszystkim, brak możliwości zakupu części zamiennych, względnie remontów u ich producenta. W tej sytuacji piloci MIG 29 rozważają decyzję o wcześniejszym odejściu ze służby lub zmiany jednostki i przekwalifikowaniu na inne typy samolotów. Z takimi zamiarami noszą się głównie młodzi piloci.
Biorąc powyższe pod uwagę, Rzecznik wskazał, że obawa zwiększonego ryzyka wystąpienia nowych wypadków lotniczych podczas wykonywania zadań wydaje się zasadna. Szczególnie w sytuacji braku gwarancji niezawodności systemów i urządzeń ratujących życie, a także pozwalających na maksymalne ograniczenie awarii skutkujących rozbiciem samolotów, również w rejonach zamieszkiwania ludności cywilnej. Traumatyczne przeżycia związane z wypadkami lotniczymi, utrata kolegów wykonujących zadania w podobnych warunkach oraz brak jasnych perspektyw pełnienia dalszej służby wojskowej dodatkowo potęguje ten stan. Rzecznik zauważył również, że z uwagi na brak czynnego psychologa piloci Bazy nie mają aktualnie zapewnionej adekwatnej pomocy psychologicznej.
W trosce o bezpieczeństwo żołnierzy oraz ludności cywilnej, narażonej na skutki wypadków lotniczych Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zbadanie przedstawionego problemu oraz rozważenie możliwości serwisowania samolotów MIG 29 na zasadach zbliżonych do samolotów F-16. Decyzja taka realizowałaby zasadniczy postulat pilotów, prowadzący do ograniczenia obawy przed lotem na MIG 29, a także odstąpienia od zamiaru zmiany stanowisk lub odejścia ze służby, a w konsekwencji utraty wysoko wykwalifikowanych żołnierzy-pilotów.