Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 2018-12-27.
Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej.
Pewne wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudza art. 2 projektowanej ustawy, przewidujący wprowadzenie klauzuli sumienia w ustawie. o diagnostyce laboratoryjnej. W uzasadnieniu projektu nie podano żadnych argumentów przemawiających za tezą, że diagnosta laboratoryjny jest zawodem eksponowanym na konflikt sumienia i w związku z tym, a także uwzględniając konieczność poszanowania praw pacjentów, potrzebne jest wprowadzenie na poziomie ustawowym regulacji dotyczących klauzuli sumienia. Nie negując znaczenia wolności sumienia i wyznania oraz uzewnętrzniania swoich przekonań dla jednostki i uznając, że również diagnosta laboratoryjny powinien mieć możliwość postępowania zgodnie ze swoim światopoglądem, Rzecznik zauważył, że z uzasadnienia projektu nie wynika, w jaki sposób wykonywanie zleconych badań przez diagnostę miałoby stanowić naruszenie tych konstytucyjnych wolności. Nawet bowiem przy przyjęciu, że klauzula sumienia ma charakter pierwotny, koniecznym jest wskazanie, jaka norma moralna, w tym przypadku norma moralna diagnosty, miałaby zostać naruszono poprzez wykonanie badania.
Rzecznik wskazał także, że związek między wykonaniem badania przez diagnostę a naruszeniem jego integralności moralnej musiałby być bezpośredni. Ze swojej istoty, klauzula sumienia obejmuje bowiem wykonywanie tylko takich działań, które „bezpośrednio godzą bądź stanowią bezpośredni i realne zagrożenie dla określonego dobra”. W ocenie Rzecznika, podobnie jak ,,przyjmowanie od dostawców wyrobów medycznych i ich sprzedaż klientom aptek nie kojarzy się powszechnie z wartościami, które mogłyby być objęte klauzulą sumienia”, tak też w przypadku diagnostów wykonujących zlecone przez lekarza badania trudno wskazać wartości mogące być naruszone w wyniku wykonywania zawodu.
Ponadto, Rzecznik zwrócił uwagę, że uzasadnienie projektu ustawy nie spełnia wymagań przewidzianych prawem, w szczególności zaś nie zawiera wyjaśnienia potrzeby i celu wydania ustawy oraz przedstawienia rzeczywistego stanu w dziedzinie, która ma być unormowana. Projektodawca przedstawił w uzasadnieniu jedynie ogólne uwagi dotyczące znaczenia klauzuli sumienia, przyczyn różnic w zakresie podmiotów informujących o świadczeniu, którego lekarz, pielęgniarka, położna bądź diagnosta odmówili wykonania oraz szczegółowe uzasadnienie, dlaczego nie proponuje wprowadzenia klauzuli sumienia w innych obszarach. W żadnym miejscu projektodawca nie odnosi się do istoty wprowadzenia klauzuli sumienia, w szczególności przyczyn tego rozwiązania, które może rodzić przedstawione wyżej w piśmie wątpliwości.