Wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego dotyczącego dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego na postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ustalenie niezasadności podwyżki opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego z dnia 2018-04-27.
Wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego dotyczącego dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego na postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ustalenie niezasadności podwyżki opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.
W związku z ujawnionymi rozbieżnościami w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego: Czy dopuszczalna jest skarga do sądu administracyjnego na postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego odmawiające przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości (art. 78 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami)?
W ocenie Rzecznika istniejące rozbieżności należałoby rozstrzygnąć, opowiadając się za dopuszczalnością wniesienia skargi do sądu administracyjnego na postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego odmawiające przywrócenia terminu do złożenia wniosku w trybie art. 78 ust. 2 u.g.n. Wydaje się, że przedstawione do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne sprowadza się w istocie do kwestii granic właściwości sądów administracyjnych oraz dopuszczalności drogi postępowania sądowoadministracyjnego. Przy ocenie dopuszczalności drogi postępowania sądowoadministracyjnego w omawianej kategorii spraw, z punktu widzenia Rzecznika, należy uwzględnić system ochrony praw jednostki, zwłaszcza realizację wartości konstytucyjnych zagwarantowanych w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.
Zdaniem Rzecznika w postępowaniu aktualizacyjnym realizacja prawa dostępu do sądu w odniesieniu do postanowienia samorządowego kolegium odwoławczego odmawiającego przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ustalenia niezasadności podwyżki opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, powinna nastąpić na drodze postępowania przed sądem administracyjnym jako powołanym do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro omawiane postanowienie wydawane jest przez samorządowe kolegium odwoławcze, będące organem administracji publicznej i stanowi procesową formę zakończenia dalszego procedowania przez kolegium w sprawie wniosku użytkownika wieczystego dotyczącego dopuszczalności aktualizacji opłaty rocznej, to właśnie ze względu na to, że postępowanie prowadzone jest przez organ administracji publicznej w procedurze opartej m.in. na odpowiednim stosowaniu wybranych przez ustawodawcę przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, ale bez jej zakończenia decyzją administracyjną, procedurę tę należy uznać za szczególne postępowanie administracyjne w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 2 ppsa, ale niemające autonomicznego charakteru. Zdaniem NSA pozostawanie w obiegu prawnym postanowienia kolegium o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku przez użytkownika wieczystego w sprawie aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, bez możliwości oceny jego prawidłowości chociażby przez sąd administracyjny, oznacza pozostawienie w obiegu prawnym arbitralnego rozstrzygnięcia administracyjnego o bezpośrednim skutku prawnym wobec jednostronnie wypowiedzianej przez właściciela nieruchomości dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.