Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę Rady Miasta w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania, ustalenia opłat za postój pojazdów na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania, wprowadzenia opłaty abonamentowej dla niektórych użytkowników dróg oraz sposobu pobierania tych opłat z dnia 2018-07-17.

Adresat:
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sygnatura:
V.565.58.2018
Data sprawy:
2018-07-17
Rodzaj sprawy:
skarga do Wojewódzkich Sądów Administracyjnych (WSA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę Rady Miasta w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania, ustalenia opłat za postój pojazdów na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania, wprowadzenia opłaty abonamentowej dla niektórych użytkowników dróg oraz sposobu pobierania tych opłat.

W powołanej uchwale określono m.in. sposób pobierania opłat za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania oraz wysokość opłaty dodatkowej. Ponadto, w uchwale ustalone zostały kategorie podmiotów uprawnionych do opłat abonamentowych, których wnoszenie jest swego rodzaju przywilejem dla kierowców z uwagi na niskie stawki tych opłat w stosunku do opłat jednorazowych. Przepisy uchwały przewidują wydawanie kilku rodzajów abonamentów postojowych, potwierdzających uiszczenie opłaty abonamentowej. Rada Miasta uzależniła m.in. przyznanie prawa do abonamentu postojowego "Mieszkańca" od zameldowania na terenie strefy płatnego parkowania oraz dysponowania prawem własności (współwłasności) pojazdu albo władania pojazdem na podstawie umowy leasingu lub umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Oznacza to, że uprawnienia do wnoszenia opłaty abonamentowej nie posiadają osoby zameldowane na terenie strefy płatnego parkowania, które użytkują pojazdy samochodowe na podstawie innych niż umowa leasingu oraz umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie umów cywilnoprawnych (np. umowy najmu czy umowy użyczenia).

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich tak sformułowane przepisy uchwały naruszają zasadę równego traktowania obywateli przez władze publiczne, wynikającą z art. 32 Konstytucji. Rzecznik wskazał, że zgodnie z art. 13b ust. 4 pkt 2 ustawy o drogach publicznych, rada gminy ustalając strefę płatnego parkowania może wprowadzić opłaty abonamentowe dla niektórych użytkowników drogi. Jednakże przyznana radzie gminy przez ustawodawcę w omawianym zakresie swoboda regulacyjna nie oznacza dowolności. Ustalając zatem kategorię użytkowników drogi uprawnionych do opłaty abonamentowej rada gminy musi w szczególności uwzględnić konstytucyjny nakaz równego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej kategorii.

Zdaniem Rzecznika przyjęte w przepisach zaskarżonej uchwały kryterium tytułu własności pojazdu samochodowego lub władania pojazdem na podstawie umowy leasingu lub umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie, jako wyznacznika decydującego o prawie do wnoszenia opłaty abonamentowej za parkowanie, nie pozostaje w związku z celem, jakiemu służy wprowadzenie tej opłaty dla mieszkańców strefy płatnego parkowania, a którym jest zmniejszenie kosztów wynikających z konieczności wnoszenia opłat za parkowanie pojazdów w pobliżu miejsca zamieszkania. Kryterium różnicujące uprawnienia kierowców zamieszkujących w strefie płatnego parkowania narusza również zasadę proporcjonalności.

W opinii Rzecznika nie sposób także wskazać wartości konstytucyjnych, które uzasadniałyby odmienne traktowanie mieszkańców strefy płatnego parkowania, w zależności od rodzaju przysługującego im tytułu prawnego do pojazdu, który parkują na terenie tej samej strefy płatnego parkowania. Regulacje, które wprowadzają takie zróżnicowanie, pozostają natomiast w sprzeczności z zasadą sprawiedliwości społecznej.

 


Data odpowiedzi:
2019-01-08
Opis odpowiedzi:
Skarga uwzględniona (wyrok z 8 stycznia 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 404/18).
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego umożliwienie uzyskania określonych abonamentów wyłącznie w oparciu o enumeratywnie wymienione tytuły prawne do pojazdu pozbawia uprawnień do nabycia tych abonamentów niektórych posiadaczy pojazdów np. właścicieli posiadających pojazd na podstawie tytułu cywilnoprawnego, umowy najmu czy użyczenia. Wprowadzenie tego typu zróżnicowania uprawnień do korzystania z ulgowych opłat za parkowanie, skutkujące pominięciem użytkowników pojazdów z innych tytułów, stanowi, zdaniem Sądu, naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, która w swojej treści nakazuje równe traktowanie równych i podobne traktowanie podobnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny zauważył, że ustawodawca konstruując upoważnienie ustawowe nie wprowadził w ustawie o drogach publicznych kryteriów, jakimi obowiązana jest kierować się rada gminy przy doborze użytkowników drogi uprawnionych do korzystania z preferencyjnych zasad ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania, zasad ich pobierania, pozostawiając w tym zakresie swobodę radzie gminy. Jednak w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego swoboda rady gminy przy określaniu powyższych kwestii nie jest nieograniczona.