Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja dotycząca rażącego naruszenia przepisów prawa procesowego poprzez nierozpoznanie apelacji w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów z dnia 2018-08-27.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.510.879.2018
Data sprawy:
2018-08-27
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Kasacja dotycząca rażącego naruszenia przepisów prawa procesowego poprzez nierozpoznanie apelacji w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że z treści przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia wynika, że sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym zostały wskazane zarzuty stawiane rozstrzygnięciu - również w granicach podniesionych zarzutów. W realiach niniejszej sprawy Sąd odwoławczy analizując apelację nie dokonał kontroli orzeczenia zgodnie z wymogami stawianymi przez przepisy. Przede wszystkim nie rozważył w sposób wywołujący skutki prawne wadliwości orzeczenia Sądu I instancji w granicach zaskarżenia i w zakresie jego kierunku. Uchybienie Sądu było skutkiem wadliwego poglądu o braku przymiotu oskarżyciela posiłkowego. Konstatacja ta jest błędna zarówno z formalnego jak i "merytorycznego" punktu widzenia. Przede wszystkim wskazać należy, że M.K. będąc pokrzywdzoną w sprawie prowadzonej pod sygnaturą II W 214/17 w przedmiocie obwinienia A.T. o popełnienie wykroczenia z art. 86 k.w. oświadczyła o przystąpieniu do sprawy w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Oświadczenie to spełniało wymogi formalne, złożone zostało w ustawowym terminie przewidzianym przez ustawę tj. 7 dni od zawiadomienia o przesłaniu wniosku o ukaranie.

Zdaniem Rzecznika przymiotu tego nie utraciła również w związku z połączeniem do wspólnego rozpoznania wszystkich postępowań tj. II W 665/16, II W 667/16 oraz II W 214/17, gdyż nieprawidłowy jest pogląd, że z uwagi na tożsamość zdarzenia brak jest możliwości występowania w podwójnej roli procesowej tj. zarówno obwinionego, jak i oskarżyciela posiłkowego. O zakazie kumulowania ról procesowych w postępowaniu karnym stanowi jedynie art. 50 Kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którym w postępowaniu sądowym z uprawnień pokrzywdzonego w postaci możliwości działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego nie może korzystać osoba występująca w tej samej sprawie w charakterze oskarżonego. Przepisu o powyższej treści nie zawiera jednak Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, który był podstawą procedowania w niniejszej sprawie. Co istotne, zgodnie z treścią art. 1 § 2 k.p.w. w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się jedynie wtedy, gdy kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia tak stanowi. Możliwość recypowania regulacji z k.p.k. do procesu w sprawach o wykroczenia możliwa jest jedynie wtedy, gdy przy braku całościowego uregulowania danej instytucji w k.p.w. ustawodawca odsyła do regulacji k.p.k. Zgodnie natomiast z treścią art. 25 § 4 k.p.w. pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Brak jest jakiegokolwiek ograniczenia w tym zakresie oraz odesłania do stosowania art. 50 k.p.k.

 


Data odpowiedzi:
2019-01-09
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 9 stycznia 2019 r., sygn. akt V KK 396/18).
W ocenie Sądu Najwyższego stanowisko Sądu Okręgowego., zgodnie z którym obwiniona M. K. nie mogła zaskarżyć wyroku na niekorzyść A. T., gdyż nie występowała w tej sprawie jako oskarżyciel posiłkowy, a jedynie jako współobwiniona, nie znajduje potwierdzenia ani w przepisach k.p.w., ani w realiach procesowych. Zgodnie z art. 1 § 2 k.p.w. w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się jedynie wtedy, gdy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia tak stanowi, to brak recepcji art. 50 k.p.k., przy braku wyrażenia zakazu określonego w tym przepisie bezpośrednio w przepisach Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, prowadzi do wniosku, że w postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie obowiązuje zakaz kumulacji roli obwinionego i oskarżyciela posiłkowego.