Kasacja w sprawie zaniechania dokonania przez Sąd II instancji wszechstronnej kontroli odwoławczej z dnia 2018-04-13.
Kasacja w sprawie zaniechania dokonania przez Sąd II instancji wszechstronnej kontroli odwoławczej.
Skarżący wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa kwoty 1 000 000 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za oczywiście niesłuszne tymczasowe aresztowanie w okresie od dnia 6 września 2011 r. do 22 września 2011 r. Sąd Okręgowy uznał za prawidłową i w pełni zasadną decyzję Sądu Rejonowego o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego, bowiem utrudniał on postępowanie poprzez ukrywanie się przed sądem. Powyższy wyrok zaskarżył w całości pełnomocnik wnioskodawcy, zarzucając Sądowi m.in. rażące naruszenie prawa karnego materialnego. Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Analiza stanowiska Sądu Apelacyjnego, zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, pozwala na przyjęcie, że wniosek był rozpoznawany w konwencji, że odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa opiera się na zasadzie winy, tj. przy zastosowaniu błędnej wykładni art. 552 § 4 Kodeksu postępowania karnego. Sąd dokonał oceny słuszności stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego według stanu sprawy, który istniał w chwili podejmowania decyzji procesowej o zastosowaniu aresztowania i w toku jego stosowania. Tymczasem z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że ocena niewątpliwej niesłuszności tymczasowego aresztowania wymaga uwzględnienia, przede wszystkim ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie w przedmiocie odpowiedzialności karnej osoby, która w tym trybie była pozbawiona wolności, a także całokształtu okoliczności ustalonych do chwili wydania orzeczenia przez sąd rozpatrujący wniosek o odszkodowanie z tego tytułu. W ocenie Sądu Najwyższego z tego punktu widzenia, za niewątpliwie niesłuszne uznać należy każde tymczasowe aresztowanie oskarżonego, który prawomocnie został uniewinniony. Sąd Apelacyjny rozpoznając apelację pełnomocnika, w której zarzucono błędne ustalenie, że tymczasowe aresztowanie nie było niewątpliwie niesłuszne, pomimo uniewinnienia wnioskodawcy od popełnienia zarzucanego mu czynu, znakomitą część swojej analizy, w ślad za Sądem I instancji, poświęcił ocenie zasadności tymczasowego aresztowania. Zabrakło natomiast w rozważaniach Sądu odniesienia się do słuszności stosowania tymczasowego aresztowania, wobec oskarżonego, z punktu widzenia ostatecznego wyroku uniewinniającego i zasady ryzyka, na której opiera się odpowiedzialność Skarbu Państwa.
Sąd Najwyższy zauważył, że wnioskodawca, wbrew ustawowemu obowiązkowi, o którym został pouczony, nie powiadamiał organów procesowych o zmianie miejsca pobytu. Jednakże Sąd dysponował nowym adresem miejsca zamieszkania wnioskodawcy, pod który nie wysłano żadnego pisma procesowego. Okoliczności te nie zostały należycie rozważone w kontekście wyrażonego przez Sąd odwoławczy stanowiska, że tymczasowe aresztowanie jest konsekwencją wyłącznie zaniechania wnioskodawcy. W ocenie Sądu Najwyższego zaniechanie rozważenia i odniesienia się do zeznań wnioskodawcy przez Sąd odwoławczy stanowiło rażące naruszenia prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku i uzasadniło postawienie zarzutu podniesionego w kasacji.