Wystąpienie do Przewodniczących senackich Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie projektu nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 2019-03-05.
Wystąpienie do Przewodniczących senackich Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie projektu nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Obecnie w Senacie toczą się prace nad uchwaloną przez Sejm RP w dniu 22 lutego 2019 r. nowelizacją ustawy. o gospodarce nieruchomościami. Celem nowelizacji jest wykonanie dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego dotyczących problematyki zwrotu nieruchomości wywłaszczonych, a także wprowadzenie terminów wygaśnięcia roszczeń o zwrot. Problem dostrzeżony przez Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczy art. 3 ust. 1 ustawy nowelizującej, tj. przepisu przejściowego umożliwiającego wszczęcie na nowo postępowania administracyjnego o zwrot udziałów w wywłaszczonej nieruchomości tym osobom, którym tego wcześniej odmówiono ze względu na brak zgody wszystkich współuprawnionych do złożenia stosownego wniosku. To właśnie bowiem wymóg łącznej reprezentacji i zgodnego wniosku wszystkich współuprawnionych do zwrotu uznano za niekonstytucyjny.
W ocenie Rzecznika nowelizacja ustawy co do zasady prawidłowo realizuje orzeczenie sądu konstytucyjnego, jednak analizując stany faktyczne przedstawiane w skargach obywateli Rzecznik dostrzegł jeszcze jedną kategorię osób, których prawa naruszyło zastosowanie wobec nich niekonstytucyjnej normy, a których uchwalona ustawa nie uwzględnia. Chodzi mianowicie o tych współuprawnionych, którym zwrócono, wbrew ich woli, udział w wywłaszczonej nieruchomości, na skutek prawomocnego orzeczenia sądu zastępującego ich wniosek zwrotowy, osoby te zostały zarazem zmuszone do zwrotu wypłaconego przed laty odszkodowania bądź do zwrotu nieruchomości zamiennej, z którą przez lata mogły już związać swoje życiowe plany.
Zdaniem Rzecznika, skoro ustawodawca zdecydował się przyznać ochronę osobom pokrzywdzonym zastosowaniem wobec nich niekonstytucyjnej normy, powinien w analogiczny sposób potraktować zarówno tych, którym zwrotu odmówiono, jak i tych, których, z identycznych przyczyn, do zwrotu zmuszono. W obu wypadkach jedynym uzasadnieniem rozstrzygnięcia o prawach jednostek była norma zobowiązująca ich do złożenia jednolitego oświadczenia woli w przedmiocie wniosku o zwrot, a zatem norma naruszająca Konstytucję. Wszystkie te osoby powinny być potraktowane w jednakowy sposób i skorzystać z możliwości ponownego wszczęcia postępowania administracyjnego w celu odwrócenia niekonstytucyjnych skutków zastosowania wobec nich normy naruszającej ustawę zasadniczą.
W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego senackiej Komisji Infrastruktury oraz Przewodniczącego senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z prośbą o rozważenie zasadności zgłoszenia przez Senatorów poprawki do uchwalonej ustawy w celu zapewnienia ochrony prawnej tym obywatelom, których prawa zostały naruszone przez przepisy sprzeczne z Konstytucją.