Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę Rady Miasta w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego gminy z dnia 2018-07-18.
Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę Rady Miasta w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego gminy.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę, że w przedmiotowej uchwale Rada Miasta uzależniła przyznanie lokalu mieszkalnego od nieposiadania tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego czym wyłączyła wiele osób, znajdujących się w bardzo trudnej sytuacji mieszkaniowej, z możliwości ubiegania się o lokal. Zdaniem Rzecznika samo posiadanie tytułu prawnego do lokalu nie oznacza, że członek wspólnoty samorządowej ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Tytuł prawny może być bowiem obciążony wadą - czy to wynikającą z okoliczności o charakterze prawnym czy też faktycznym, np. lokale w złym stanie technicznym niedające się do zamieszkania, które to okoliczności uniemożliwiają zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych uprawnionego. Dodatkowo, na gruncie powołanej ustawy, jedynie w przypadku ubiegania się o najem lokalu socjalnego, dopuszcza się wyłączenie z kręgu uprawnionych osoby posiadające tytuł prawny do innego lokalu, a zatem a contrario należy uznać, że takie wyłączenie nie może mieć zastosowania wobec osób ubiegających się o inne lokale z zasobu gminy.
Rzecznik podkreślił także, że ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego nie daje radzie gminy możliwości zawężania czy też ograniczania kręgu osób uprawnionych do ubiegania się o lokal mieszkalny z gminnego zasobu mieszkaniowego, bowiem jej celem, jak sama nazwa ustawy wskazuje, jest ochrona praw lokatorów. Ważnym jest zatem, by każdy wniosek badany był indywidualnie, a decyzja o przyznaniu lokalu wydawana była jedynie w oparciu o stan faktyczny istniejący w chwili badania sprawy.
W ocenie Rzecznika zastosowany przez Radę Miejską tryb wyłaniania najemców lokali w drodze konkursu ofert, bez wyraźnego określenia kryteriów oddawania w najem lokali o powierzchni użytkowej przekraczającej 80 m kw., prowadzi do nieuprawnionego przeniesienia kompetencji Rady na bliżej nieokreślony podmiot, pomimo że ustawa o ochronie praw lokatorów daje podstawę do uregulowania tych spraw jedynie przez radę gminy w formie aktu prawa miejscowego. Tym samym zakwestionowane postanowienie uchwały narusza również art. 92 w zw. z art. 94 i art. 87 ust. 2 Konstytucji.
Rzecznik zauważył ponadto, że przeprowadzona analiza postanowień Uchwały Rady Miasta prowadzi do wniosku, że kwestionowane przepisy stoją w sprzeczności z Konstytucją. Rada Miasta stanowiąc uchwałę niezgodną z aktem wyższego rzędu tj. ustawą o ochronie praw lokatorów (...) działała bowiem niezgodnie z zasadą legalizmu, wyrażoną w art. 7 Konstytucji. Zasada ta zobowiązuje ograny władzy publicznej, a więc także organy samorządu terytorialnego, do działania na podstawie i w granicach prawa. W świetle powyższej zasady obowiązkiem organów stanowiących prawo jest respektowanie zakresu upoważnienia ustawowego, na mocy którego ustawodawca przekazał określony zakres spraw do unormowania organom jednostek samorządu terytorialnego. Tymczasem, w przedmiotowej uchwale, w stosunku do części mieszkańców gminy, bez upoważnienia zawartego w akcie wyższego rzędu, doszło do uchylenia ustawowego obowiązku gminy, jakim jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Co więcej, wprowadzenie nieuzasadnionych przesłanek różnicujących obywateli w dostępie do lokali z mieszkaniowego zasobu gminy, jest również przejawem nierównego traktowania obywateli przez władze publiczne, a zatem stanowi naruszenie zasady równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji jednostki, wyrażonej w art. 32 Konstytucji.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego brak jest jakichkolwiek podstaw, aby do uchwały wprowadzać unormowania, które postawią w niekorzystnej sytuacji i bezpodstawnie zróżnicują sytuację osób znajdujących się w podobnych warunkach materialnych i mieszkaniowych, które być może kwalifikowałyby się do ubiegania się o wynajem lokalu gminnego w świetle uregulowań uchwały, gdyby nie wprowadzono niekorzystnych dla nich postanowień. Zasady wynajmowania lokali winny być tak skonstruowane, by ci spośród mieszkańców gminy, którzy spełniają podstawowe kryteria przedmiotowe, od których zależy wynajęcie lokalu z zasobu mieszkaniowego gminy, mieli równe szanse na czynienie starań o uzyskanie lokalu, z uwzględnieniem przewidzianego przez ustawodawcę pierwszeństwa zawarcia umowy najmu przysługującego osobom spełniającym wskazane w tym względzie w uchwale kryteria. Niedopuszczalne zatem jest wyłączenie z kręgu uprawnionych do ubiegania się o wynajem lokalu z gminnego zasobu mieszkaniowego osób, które mają tytuł prawny do lokalu. Podstawowym dopuszczalnym w świetle treści ustawy kryterium decydującym o istnieniu uprawnienia do zawarcia umowy najmu lokalu z mieszkaniowego zasobu gminy jest istnienie po stronie danej osoby niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych, nie zaś posiadanie bądź nie tytułu prawnego do innego lokalu lub nieruchomości czy też niespełnianie innych warunków, na wprowadzenie których ustawa nie zezwala.