Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w sprawie "Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego za lata 2016-2017" z dnia 2019-04-08.

Adresat:
Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
Sygnatura:
VII.505.8.2019
Data sprawy:
2019-04-08
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w sprawie "Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego za lata 2016-2017".

Rada Języka Polskiego przedstawiła Sejmowi "Sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego za lata 2016-2017", którego celem było zbadanie, czy emitowane przez nadawcę publicznego, w tym przypadku Telewizję Polską S.A. tzw. paski informacyjne dotyczące najważniejszych wydarzeń politycznych lat 2016-2017 były zgodne z przepisami ustawy o języku polskim. Chodziło więc o zbadanie czy Telewizja Polska S.A. w zakresie objętym badaniem stwarza warunki do właściwego rozwoju języka jako narzędzia międzyludzkiej komunikacji. W świetle wyników tego badania "zdecydowana większość pasków emitowanych w "Wiadomościach" TVP S.A., zapowiadających materiały o najważniejszych wydarzeniach politycznych lat 2016-17 w Polsce, została skonstruowana najprawdopodobniej z myślą o wpływaniu na opinię odbiorcy komunikatu, a nie z myślą o dostarczeniu mu obiektywnego powiadomienia o danym zdarzeniu".

Według Rady Języka Polskiego praktyka polegająca na dostarczaniu społeczeństwu nierzetelnego, nieobiektywnego przekazu, w którym trudno odróżnić informację od komentarza, sprawia, że należy uznać, iż osoby odpowiedzialne za treść pasków emitowanych w "Wiadomościach" TVP1 mogły nie wypełnić obowiązku nałożonego przez ustawodawcę, a polegającego na dostarczaniu obywatelom rzetelnej informacji. Ponadto, w zakresie objętym badaniem język polski nie jest traktowany jako dobro społeczne, lecz jako instrument w walce politycznej służący jednemu z podmiotów politycznych w celu kreacji własnej wizji świata i narzucania jej obywatelom.

Treść sprawozdania Rady Języka Polskiego wskazuje na to, że w zbadanym obszarze telewizja publiczna działa z naruszeniem przepisów ustawy o radiofonii i telewizji stanowiących, że publiczna telewizja realizuje misję publiczną oferując całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom programy cechujące się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością. Ustalenia Rady oznaczają także, że w zakresie objętym badaniem dziennikarze telewizji publicznej nie realizują ciążącego na nich zadania opisanego w przepisach Prawa prasowego, polegających na służbie społeczeństwu i państwu. W ramach tego zadania dziennikarz ma obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową i zasadami współżycia społecznego, w granicach określonych przepisami prawa. Dziennikarz ma więc obowiązek zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał przy tym, że telewizja publiczna jest finansowana m.in. z dochodów z daniny publicznej jaką jest opłata abonamentowa. Opłatę tę pobiera się w celu realizacji misji publicznej, o której mowa w ustawie o radiofonii i telewizji. Opłata ta powinna więc służyć zapewnieniu oferty programowej cechującej się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością. Sprawozdanie Rady Języka Polskiego zdaje się wskazywać, że danina publiczna jest jednak wykorzystywana niezgodnie ze swoim przeznaczeniem.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego KRRiT o ustosunkowanie się do sprawozdania Rady Języka Polskiego w kontekście powołanych powyżej obowiązków ustawowych telewizji publicznej i jej dziennikarzy.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2019-05-15
Opis odpowiedzi:
Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w piśmie z 15 maja 2019 r. poinformował, że w ocenie Rady „Sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego za lata 2016–2017”, przedstawione przez Radę Języka Polskiego, posiada pewne mankamenty w zakresie metodologii zastosowanej do oceny przekazów emitowanych w programach TVP SA (tzw. pasków informacyjnych), w szczególności w zakresie doboru próby poddanej badaniom. Zdaniem KRRiT badanie nie miało charakteru komparatystycznego i nie uwzględniało podobnych przekazów emitowanych w programach informacyjnych innych nadawców (w szczególności ogólnopolskich komercyjnych nadawców telewizyjnych). Jednocześnie Rada zwróciła się do prezesa Telewizji Polskiej SA o przedstawienie w tej sprawie stanowiska i, jak zapewnił Przewodniczący KRRiT, będzie ono poddane dodatkowej analizie.