Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zasad postępowania przez prokuraturę z wnioskami o wniesienie skargi nadzwyczajnej z dnia 2019-04-11.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zasad postępowania przez prokuraturę z wnioskami o wniesienie skargi nadzwyczajnej.
W związku z rozpatrywanymi przez Rzecznika Praw Obywatelskich wnioskami o wniesienie skargi nadzwyczajnej ujawnił się problem prawidłowości postępowania jednostek prokuratury w sytuacji, gdy Rzecznik Praw Obywatelskich uprzednio odmówił już wniesienia takiej skargi. Wnioskodawcy w kolejnych pismach kierowanych do Rzecznika wskazują, że odmowa wniesienia skargi przez Rzecznika powoduje, iż Prokurator Generalny nie bada już merytorycznie ich wniosku o skorzystanie z tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Rzecznik wskazał, że żaden przepis ustawy o Sądzie Najwyższym nie pozbawia osoby, której którykolwiek z uprawnionych, wymienionych w ustawie podmiotów w ramach swoich kompetencji odmówił wniesienia skargi nadzwyczajnej, możliwości zwrócenia się w tej sprawie do innego podmiotu, jeśli tylko posiada on legitymację do wniesienia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Rzecznik podkreślił także, że uprawnienie do wniesienia skargi nadzwyczajnej ma charakter autonomiczny dla każdego z tych podmiotów.
Odmienne i niezgodne z przepisami ww. ustawy rozwiązanie zawiera § 335j ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 r. - Regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury. Z tego przepisu wynika, że pismo o skargę nadzwyczajną ponownie wniesione w sprawie, w której Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził brak podstaw do wniesienia skargi nadzwyczajnej, pozostawia się bez biegu.
Rozwiązanie takie należy szczególnie krytycznie ocenić w świetle § 335f ust. 3 pkt 1 Regulaminu. Przepis ten nakazuje bowiem pozostawienie bez biegu pisma obywatela o wniesienie skargi nadzwyczajnej także i w takich sytuacjach - i wyłącznie z tego powodu - gdy skierowano je zarówno do Rzecznika Praw Obywatelskich, jak i Prokuratora Generalnego. Z dotychczasowych doświadczeń Biura RPO wynika, że zdarza się to relatywnie często. Wnioskodawcy, nie wiedząc, który z uprawnionych podmiotów zdecyduje się na interwencję w ich sprawie, z ostrożności proszą o pomoc i Rzecznika, i Prokuratora. Tymczasem z § 335f ust. 3 pkt 1 Regulaminu wynika, że pisma takie przez Prokuratora nie są nawet czytane - pozostawia się je bez biegu, o czym w skrócony sposób zawiadamia się wnioskodawcę.
W opinii Rzecznika powstrzymywanie się przez prokuratorów z wykonywaniem obowiązków nałożonych ustawą o Sądzie Najwyższym w rzeczywistości może czynić fikcyjnym uprawnienie obywatela do złożenia w jego sprawie skargi nadzwyczajnej. Sytuacja taka nie powinna występować w praworządnym państwie prawa, którego jedną z zasad jest zasada zaufania do państwa i tworzonego przez nie prawa. Przepisy wykonawcze powinny zmierzać do pełnej realizacji postanowień ustawy, nie zaś je uniemożliwiać. Z ustawy o Sądzie Najwyższym wprost zaś wynika, że obywatel ma prawo do skierowania wniosku do obu organów oraz oczekiwania, że oba zostaną rzetelnie rozpoznane.
Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o dostosowanie obu wskazanych postanowień Regulaminu do standardu wynikającego z ustawy o Sądzie Najwyższym.