Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w sprawie dostosowania lokali wyborczych do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami.

Rzecznik Praw Obywatelskich powrócił do kwestii właściwego dostosowania lokali wyborczych do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami, a w szczególności faktycznego wypełniania kryteriów, o których mowa w przepisach prawa.

Kontynuując wcześniejsze działania, pracownicy Biura RPO w dniach 19 i 20 października 2018 r., tj. bezpośrednio przed wyborami samorządowymi, przeprowadzili wizytacje 157 lokali wyborczych posiadających status dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, znajdujących się w 23 miejscowościach. W toku kontroli zrealizowanej przez Biuro Rzecznika ocenie podlegały w pierwszej kolejności warunki techniczne lokali określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. W wyniku przeprowadzonej kontroli pracownicy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich stwierdzili uchybienia w 123 lokalach, co stanowiło 78% wszystkich wizytowanych lokali wyborczych.

Jak wynika więc z przeprowadzonej analizy, mimo wielu działań, lokale obwodowych komisji wyborczych, wbrew posiadanemu statusowi, wciąż pozostają faktycznie niedostosowanymi do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami, co w ocenie Rzecznika znacząco ogranicza skuteczność tej ważnej gwarancji zasady powszechności wyborów.

Pracownicy Biura RPO, podobnie jak w latach ubiegłych, zwrócili także uwagę na bezpośrednią okolicę lokali wyborczych. Z dotychczasowych ustaleń wynika bowiem, że nawet najlepiej dostosowane lokale są wciąż trudno dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z uwagi m.in. na liczne przeszkody i bariery przed budynkiem.

Wobec powyższego Rzecznik przekazał Pełnomocnikowi Rządu raport z pełnymi ustaleniami kontroli lokali obwodowych komisji dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych przeprowadzonej w dniach 19 i 20 października 2018 r. oraz z rekomendacjami. Zwrócił się ponadto z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia działań - w zakresie przysługujących kompetencji - zmierzających do zapewnienia ochrony praw wyborczych wyborców z niepełnosprawnościami. W przekonaniu Rzecznika jest to bowiem kwestia niezmiernie istotna w obliczu zbliżających się wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz do Sejmu RP i do Senatu RP.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w piśmie z 14 czerwca 2019 r. wskazał, że po wyborach w 2018 r., których organizacji dotyczyła kontrola Rzecznika, nie wpłynęły na jego ręce skargi związane z niedostosowaniem lokali wyborczych, czy też niewłaściwą ich obsługą przez organy wykonawcze gmin. Niemniej jednak Państwowa Komisja Wyborcza podjęła, zgodnie ze swoimi kompetencjami, szereg działań naprawczych mających na celu wyeliminowanie niewłaściwych postaw członków obwodowych komisji wyborczych, uczulając ich na problematykę dostosowania lokali wyborczych do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz edukując ich w zakresie wypełniania obowiązków nałożonych przez Kodeks Wyborczy. Zagadnienia dotyczące dostosowania do potrzeb niepełnosprawnych wyborców bezpośredniej okolicy lokali wyborczych jest zagadnieniem dość trudnym do zrealizowania, dlatego wymaga dokładniejszego przeanalizowania i doprecyzowania w zakresie oczekiwań i potrzeb osób niepełnosprawnych.