Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2019-06-10.
Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Trybunał Konstytucyjny, po rozpoznaniu z udziałem Rzecznika Praw Obywatelskich, na rozprawie w dniu 6 marca 2019 r., pytania prawnego Sądu Okręgowego uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji (sygn. akt P 20/16). W uzasadnieniu wyroku Trybunał podkreślił konieczność zagwarantowania przez ustawodawcę jednolitych zasad zwrotu należnych świadczeń.
Realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego wymagała podjęcia stosownej inicjatywy ustawodawczej. Inicjatywę tę podjęła Komisja Ustawodawcza Senatu RP. Wobec powyższego Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił uwagi w przedmiocie rozwiązań w projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Rzecznik jest adresatem licznych skarg: od kobiet urodzonych w 1953, którym upłynęło 5 lat od daty doręczenia decyzji przyznającej prawo do emerytury powszechnej, od kobiet urodzonych w 1953, którym wznowiono postępowanie i emerytura powszechna została ustalona bez niekonstytucyjnego pomniejszenia, a obecnie domagają się ustalenia wysokości emerytury jak przy wniosku pierwszorazowym, gdyż, jak wskazują, ich sytuacja nie różni się od kobiet, które wniosek o emeryturę powszechną złożyły po raz pierwszy po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, i jedne, i drugie bowiem pobierały cały czas emeryturę wcześniejszą. Ta grupa kobiet wskazuje również na kwestie wypłaty wyrównania w sytuacji ustalania wysokości emerytury bez pomniejszenia według parametrów z daty ustalenia prawa (wydania decyzji) do emerytury powszechnej oraz od osób, które przechodziły na emeryturę wcześniejszą na innej podstawie niż objęty zakresem wyroku art. 46 ustawy emerytalnej (nauczyciele, kolejarze, osoby zatrudnione w szczególnych warunkach)
W związku z powyższym Rzecznik pozytywnie ocenił przyjęte rozwiązanie, pozwalające na objęcie zakresem regulacji wszystkich osób, które przechodziły na emeryturę wcześniejszą na podstawie art. 46, art. 50, art. 50a, art. 50e, art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub art. 88 Karty Nauczyciela.
Jeśli zaś o chodzi uwagi szczegółowe, to mając na względzie wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który swoim zakresem obejmuje kobiety, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej, wydaje się słusznym zastąpienie sformułowania, zawartego zarówno w art. 1 jak i art. 2 projektu, "przed dniem 6 stycznia 2012 r." sformułowaniem "przed dniem 1 stycznia 2013 r.". Zawarte w tych przepisach sformułowanie "uprawnienie do emerytury, o której mowa w art. 24, uzyskali po 2012 r." zastąpić "prawo do emerytury, o której mowa w art. 24, nabyli po 31 grudnia 2012 r.". Jednocześnie określony w art. 2 ust. 2 projektu ustawy termin trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury wydaje się, wobec skomplikowanego zakresu regulacji, zbyt krótki.