Kasacja dotycząca uznania oskarżonego za winnego popełnienia przypisanego mu czynu, mimo braku w jego działaniu znamion przestępstwa z dnia 2018-05-22.
Kasacja dotycząca uznania oskarżonego za winnego popełnienia przypisanego mu czynu, mimo braku w jego działaniu znamion przestępstwa.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich Sąd odczytał zachowania oskarżonego w oderwaniu od ustalonej w sprawie motywacji i celu jego działania, jak również zakresu prawnokarnej ochrony oraz zakresu kryminalizacji czynu z art. 284 § 1 Kodeksu karnego. Zdaniem Rzecznika utożsamianie działania oskarżonego z samym tylko faktem zawarcia fikcyjnej umowy dzierżawy z byłą żoną oraz samowolnego wejścia na działkę rolną i jej użytkowania, bez uwzględnienia faktów wynikających z celu działania oskarżonego i jego zamiaru, jest nietrafne. Zasady logicznego rozumowania wskazują na to, że celem zachowania oskarżonego nie było dążenie do definitywnego "przejęcia" cudzego prawa majątkowego dla siebie, a skorzystanie z niego w celu otrzymania dotacji unijnych i związana z tym powszechność zjawiska "piractwa rolnego".
Rzecznik zauważył, że powyższe przestępstwo należy do tzw. przestępstw kierunkowych, cel sprawcy sprowadza się do nieodwracalnego pozbawienia właściciela określonego składnika majątku bądź prawa majątkowego i uczynienia z niego swojej własności. Tymczasem nie sposób przyjąć, że po stronie oskarżonego występował zamiar trwałego włączenia przedmiotowego gruntu i związanego z nim prawa majątkowego do swojego majątku, a jedyny i oczywisty cel jaki rysuje się na tle stanu faktycznego to korzyści majątkowe dopłat bezpośrednich oraz z plonów. Zdaniem Rzecznika oskarżony był jedynie posiadaczem w złej wierze, a posiadanie nie może stanowić przedmiotu przywłaszczenia z art. 284 § 1 Kodeksu karnego, ponieważ nie jest podmiotowym prawem majątkowym, ale stanem faktycznym.
W ocenie Sądu Najwyższego w sprawie jest bezsporne, że w zakresie opisanej działki gruntu jej właściciel nie zawarł żadnej umowy, mocą której powstałoby jakiekolwiek prawo majątkowe co do tej działki. Nie powstało także i ograniczone prawo rzeczowe w postaci użytkowania tej działki gruntu. Tymczasem, w opisie czynu w wyroku skazującym przypisano skazanemu właśnie przywłaszczenie prawa majątkowego w postaci użytkowania działki rolnej, choć w ustaleniach faktycznych wskazano, że skazany samowolnie zaczął użytkować działkę i nie dokonano jakichkolwiek ustaleń w zakresie istnienia w odniesieniu do tej działki prawa majątkowego. Taki opis zachowania skazanego wskazuje na to, że jego zachowanie polegało na bezprawnym wejściu w posiadania przedmiotowej działki gruntu, przy świadomości co do osoby właściciela tej działki. Skazany nie mógł przywłaszczyć prawa majątkowego, które nie istniało.