Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Sprzeciw do Samorządowego Kolegium Odwoławczego od decyzji wydanej przez działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w sprawie ustalenia daty początkowej prawa do zasiłku stałego z dnia 2019-03-13.

Adresat:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Sygnatura:
III.7065.250.2018
Data sprawy:
2019-03-13
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania administracyjnego (PA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Sprzeciw do Samorządowego Kolegium Odwoławczego od decyzji wydanej przez działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w sprawie ustalenia daty początkowej prawa do zasiłku stałego.

W dniu 9 stycznia 2017 r. zainteresowany złożył wniosek o przyznanie zasiłku stałego. Po rozpoznaniu wniosku, przyznano mu zasiłek stały od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 30 września 2018 r., a decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Od decyzji zainteresowany nie wniósł odwołania.

Wątpliwości w tej sprawie jawią się na tle zastosowania przy ustalaniu prawa do zasiłku stałego normy prawnej określonej w art. 106 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej Organ pomocy społecznej nie przyznał bowiem zasiłku stałego za okres poprzedzający złożenie wniosku, a tym samym pominął treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 października 2015 r. sygn. akt SK 19/14, mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W uzasadnieniu wyroku Trybunał stwierdził, że nieprawidłowo skonstruowano tryb nabycia zasiłku stałego. Sposób jego kształtowania sprawia, że może upłynąć długi okres od spełnienia przesłanek (niepełnosprawność i brak dochodu) do czasu realizacji prawa do świadczenia. Przyjmując, że świadczenia z pomocy społecznej przysługują wskutek spełnienia przesłanek, należy je przyznawać od chwili ich wystąpienia.

Przenosząc powyższe na grunt postępowania będącego przedmiotem sprzeciwu Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że okoliczność nowelizacji u.p.s. z dniem 1 stycznia 2017 r. oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego zostały całkowicie zignorowane przez organ rozstrzygający decyzją z dnia 19 stycznia 2017 r. Działanie organu doprowadziło do sytuacji nie do zaakceptowania w państwie prawa, gdyż zainteresowany - wskutek niezgodnego z Konstytucją brzmienia przepisu art. 106 ust. 3 u.p.s. - nie mógł uzyskać zasiłku stałego za okres, w którym spełniał przesłanki do jego nabycia, gdyż nie mógł złożyć udokumentowanego wniosku wobec trwającego postępowania w sprawie orzeczenia o niepełnosprawności.

 


Data odpowiedzi:
2019-07-10
Opis odpowiedzi:
Stanowisko nieuwzględnione (decyzja z 10 lipca 2019 r., sygn. akt KOC/1730/Op/19).
W ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego osoby pozbawione środków utrzymania w okresie między datą powstania niepełnosprawności a datą złożenia wniosku o zasiłek stały, nie mogą nabyć tego świadczenia, dopóki nie uzyskają stosownego orzeczenia o niepełnosprawności. Zdaniem Kolegium ustawodawca stworzył lukę w przepisach, która de facto pozbawia część osób niezdolnych do pracy i pozostających bez środków utrzymania, ustanowionego dla nich świadczenia. Usunięcie tej luki jednak nie jest możliwe wyłącznie przez samo orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Wyeliminowanie z ustawy o pomocy społecznej normy, z której wynika moment przyznawania zasiłku stałego pewnej grupie osób niepełnosprawnych, samo w sobie nie zapewni stanu zgodności z Konstytucją. Trybunał podkreślił, że w tym zakresie niezbędna jest reakcja ustawodawcy, polegająca na zmodyfikowaniu daty, od której pewnej kategorii podmiotów ma być przyznawany zasiłek stały i wkomponowaniu jej w tryb udzielania tego świadczenia. Zdaniem Kolegium analiza przepisów jednoznacznie wskazuje, że ustawodawca nadal łączy datę, od której przysługuje zasiłek stały, z miesiącem, w którym złożono wniosek o przyznanie świadczenia, wprowadzając jedynie uregulowania, które zapewniają ochronę strony w sytuacji toczącego się równolegle postępowania w przedmiocie orzeczenia niepełnosprawności. Tymczasem ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika, że skarżący złożył wniosek o przyznanie zasiłku stałego w dniu 13 stycznia 2017 r., a więc w czasie, gdy w obrocie prawnym znajdował się już wyrok Sądu Rejonowego, którym został zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym.