Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Marszałka Senatu w sprawie nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 2019-07-19.

Adresat:
Marszałek Senatu RP
Sygnatura:
V.7200.16.2019
Data sprawy:
2019-07-19
Rodzaj sprawy:
uwagi RPO do przygotowywanych (zmienianych) aktów prawnych (WL)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Marszałka Senatu w sprawie nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich proponowane rozwiązania budzą zasadnicze wątpliwości co do zgodności z prawem unijnym i wiążącym Rzeczpospolitą Polską prawem międzynarodowym. Zasadnicze elementy nowelizacji obejmują m.in. zmniejszenie (z 20 do 10) liczby stron postępowania, od której uzależniona jest możliwość zastosowania w postępowaniu art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego, a zatem możliwość odstąpienia od "imiennego" dokonywania doręczeń, w tym doręczenia decyzji na rzecz zawiadamiania stron obwieszczeniami. Po drugie nowelizacja przewiduje zmianę zasad określania obszaru oddziaływania przedsięwzięcia. Ma być nim "przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie oraz obszar znajdujący się w odległości 100 m od granic tego terenu". Po trzecie zmiany wprowadzają faktyczne wyłączenie stosowania instytucji wznowienia postępowania na żądanie podmiotu, któremu przysługiwałby przymiot strony a bez własnej winy nie brał udziału w postępowaniu, a zatem pozbawienie tego podmiotu prawa do udziału w postępowaniu oraz faktyczne wykluczenie z udziału w postępowaniu właścicieli nieruchomości nieujawnionych w księgach wieczystych lub innych właściwych rejestrach.

Zdaniem Rzecznika przyjęcie proponowanych obecnie regulacji pogorszy tylko istniejący stan rzeczy i doprowadzi do dalszej degradacji ochrony prawnej osób, które sąsiadują z terenem inwestycji, która podlega procedurom środowiskowym. Przyjmowane przez projektodawcę rozumienie użytego w nim pojęcia "teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie" powoduje, że rozwiązanie to może spowodować pozbawienie uprawnień procesowych nawet właścicieli nieruchomości, które bezpośrednio sąsiadują z nieruchomością, na której zlokalizowana ma być inwestycja. Co gorsza, przepisy przejściowe zawarte w omawianym projekcie zakładają bezpośrednie stosowanie zmienionego art. 74 ustawy do postępowań pozostających w toku. Oznaczać to może w pewnych sytuacjach nawet wykluczenie z udziału w trwającym postępowaniu np. strony działającej przez kuratora, spadkobierców ujawnionego w księdze wieczystej właściciela nieruchomości, tudzież w zależności od interpretacji nowego brzmienia art. 74 ust. 3a pkt 1 ustawy, bezpośrednich sąsiadów inwestycji.