Kasacja w sprawie nienależytego rozpoznania zarzutów ujętych w apelacji prokuratora i apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego z dnia 2019-08-02.
Kasacja w sprawie nienależytego rozpoznania zarzutów ujętych w apelacji prokuratora i apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego.
Wyrokiem Sądu Rejonowego zapadłym w następstwie uwzględnienia wniosku prokuratora o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy, złożonym w trybie art. 335 k.p.k., oskarżona została uznana winną popełnienia w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu czterdziestu jeden przestępstw z art. 286 § 1 k.k. objętych aktem oskarżenia i za to wymierzono jej karę dwóch lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący trzy lata. Ponadto, na mocy art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonej środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody.
Powyższy wyrok zaskarżyli pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego oraz prokurator. Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zarzucił błędne ustalenia faktyczne dotyczące obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego polegające na omyłce rachunkowej popełnionej przez Sąd I instancji podczas sumowania kwot stanowiących wartość szkody wyrządzonej spółce. Natomiast, prokurator zarzucił obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy w trybie art. 335 k.p.k. na posiedzeniu bez uprzedniej modyfikacji stanowiska stron, nie odpowiadającego w swej treści złożonemu wnioskowi tj. orzeczenie środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej spółki danej kwoty, podczas gdy wniosek w trybie art. 335 k.p.k. obejmował obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty wyższej.
Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że kwotę obowiązku naprawienia szkody określił na rzeczoną wyższą kwotę, a w pozostałym zakresie utrzymał zaskarżony wyrok w mocy i zwolnił oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych za postępowania odwoławcze.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich wyrok Sądu odwoławczego kończący postępowanie nie może się ostać, albowiem jest obarczony wadą prawną. Rzecznik zauważył, że wyrok Sądu Rejonowego zapadł z rażącym naruszeniem art. 415 § 1 zd. 2 k.p.k. (w brzmieniu z chwili orzekania), stanowiącego, że nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Tymczasem Sąd Rejonowy orzekł wobec oskarżonej środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych w sytuacji, gdy w świetle poczynionych przez ten Sąd ustaleń faktycznych było to niedopuszczalne, właśnie z uwagi na brzmienie ww. przepisu. Wszakże, Sąd Rejonowy ustalił, że pokrzywdzeni wystąpili na drogę postępowania cywilnego, uzyskując wydane przez Sąd Rejonowy nakazy zapłaty. Następnie na podstawie ww. tytułu wykonawczego, pokrzywdzeni dochodzili swych roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez komornika sądowego.
Prawidłowa kontrola odwoławcza wyroku Sądu meriti, zwłaszcza kompleksowe rozpoznanie zarzutów ujętych w obu apelacjach, skutkowałoby uchyleniem w całości wyroku Sądu I instancji i skierowaniem sprawy do ponownego rozpoznania w Sądzie Rejonowym. Jedynie takie rozstrzygnięcie konwalidowałoby zaistniałą rażącą obrazę art. 415 § 1 zd. 2 k.p.k. polegającą na orzeczeniu wobec oskarżonej środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych.
Sąd Najwyższy wskazał, iż w realiach rozpatrywanej sprawy nie może budzić wątpliwości, że Sąd Rejonowy orzekł o obowiązku naprawienia szkody w stosunku do wskazanych podmiotów z obrazą obowiązującego wówczas art. 415 § 5 zdanie drugie k.p.k. Nie dostrzegając tego uchybienia w toku kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy dopuścił się z kolei rażącego naruszenia art. 433 § 2 k.p.k. W okolicznościach sprawy nie wchodziła bowiem w rachubę zmiana zaskarżonego wyroku poprzez określenie obowiązku naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz Spółki wyższej kwoty niż to wynikało z wyroku Sądu Rejonowego oraz utrzymanie tegoż wyroku w mocy odnośnie do rozstrzygnięcia z pkt III wyroku Sądu Rejonowego w pozostałym zakresie. Wobec powyższego kasacja jest zasadna.