Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia przepisu prawa procesowego z dnia 2019-08-09.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.855.2016
Data sprawy:
2019-08-09
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia przepisu prawa procesowego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 r., zaskarżenie wyroku wydanego w trybie konsensualnym podlegało istotnym ograniczeniom. Zgodnie bowiem z art. 447 § 5 Kodeksu postępowania karnego w brzmieniu obowiązującym podstawą apelacji nie mogą być zarzuty określone wart. 438 pkt 3 i 4, związane z treścią zawartego porozumienia, o którym mowa w art. 343, art. 343a i 387. Oznacza to niedopuszczalność postawienia w apelacji zarzutów określnych w art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k., a apelacja oparta tylko na takich podstawach odwoławczych powinna zostać uznana za niedopuszczalną z mocy ustawy. Natomiast w realiach tej sprawy należy rozważyć, czy ograniczenie wynikające z treści art. 447 § 5 k.p.k. dotyczy również podmiotu, niebędącego stroną trybu konsensualnego, posiadającego uprawnienie procesowe do złożenia środka zaskarżenia, a podniesionym w apelacji zarzutem było naruszenia przepisu art. 438 § 3 k.p.k. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że nie może przepis art. 447 § 5 k.p.k. mieć zastosowania w odniesieniu do tych uczestników postępowania, którzy nie byli stroną konsensusu ani też nie mogli mieć jakiegokolwiek wpływu na jego treść.

Ponadto, Rzecznik wskazał, że jeżeli oskarżony jest nieletni lub ubezwłasnowolniony, jego przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą oskarżony pozostaje, może podejmować na jego korzyść wszelkie czynności procesowe, a przede wszystkim wnosić środki zaskarżenia, składać wnioski oraz ustanowić obrońcę.

Sądowi odwoławczemu umknął uwadze fakt, że opiekun prawny całkowicie ubezwłasnowolnionego oskarżonego nie była wezwana ani też zawiadomiona o terminie wyznaczonej rozprawy głównej, a treść protokołu rozprawy z tego dnia wykazuje, że nie brała udziału w rozprawie jak też, że Sąd nie orzekał o jej dopuszczeniu do udziału w sprawie. W tym miejscu należy wskazać, że w aktach sprawy, na etapie postępowania przygotowawczego w notatce urzędowej zawarta została informacja odnośnie tego, że oskarżony jest całkowicie ubezwłasnowolniony, a także, kto jest jego opiekunem prawnym. Zdaniem Rzecznika wskazany sposób procedowania Sądu I instancji, pozwala na zasadne twierdzenie, że opiekun prawny oskarżonego w tej sprawie nie był stroną trybu konsensualnego z przyczyn niewynikających z jego zaniedbań.