Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie decyzji Prezydenta Miasta o zakazie organizacji zgromadzenia z dnia 2019-08-20.

Adresat:
Sąd Okręgowy
Sygnatura:
XI.613.4.2019
Data sprawy:
2019-08-20
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie decyzji Prezydenta Miasta o zakazie organizacji zgromadzenia.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że w orzecznictwie polskich sądów ugruntowany jest pogląd, iż wolność zgromadzeń pełni doniosłą rolę w demokratycznym państwie prawnym, a także jest warunkiem istnienia społeczeństwa demokratycznego oraz realizacji innych wolności i praw. Dlatego też wszelkie ograniczenia wolności zgromadzeń powinny spełniać test niezbędności i proporcjonalności. Przesłanek wydania zakazu organizacji zgromadzeń zawartych w art. 14 Prawa o zgromadzeniach nie można interpretować rozszerzająco. Ponadto, ograniczenia wolności zgromadzeń nigdy nie powinny opierać się na ogólnych przypuszczeniach bądź prognozach, a obowiązkiem organów administracji publicznej jest wskazanie i wnikliwa identyfikacja negatywnych aspektów zgromadzenia na tle konkretnych okoliczności sprawy. Rzecznik wskazał również, że ocena, czy odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, musi odnosić się do organizatorów i uczestników zgromadzenia, a nie do osób niechętnych zgromadzeniu.

W ocenie Rzecznika uzasadnienie decyzji Prezydenta Miasta o zakazie zgromadzenia pn. "Marsz Równości" nie wskazuje żadnych okoliczności, które pozwalałyby przyjąć, że organizacja "Marszu Równości", a także działania jego organizatorów i uczestników będą stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi i mieniu w znacznych rozmiarach. Organ ogranicza się w tym zakresie jedynie do stwierdzenia, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo zakłócenia przebiegu, jednakże nie wskazuje podstawy swoich twierdzeń. Uzasadnienie nie wskazuje jakie czynności organ podjął, aby obiektywnie ocenić ewentualne zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi oraz mienia w znacznych rozmiarach. Nie ulega zatem wątpliwości, że wyrażona przez organ ocena ma charakter czysto hipotetyczny i wskazuje, że Prezydent posłużył się de facto zasadą tzw. odpowiedzialności zbiorowej obarczając organizatorów i uczestników pokojowego zgromadzenia odpowiedzialnością za liczbę kontrmanifestacji i potencjalne agresywne zachowanie osób, na które organizatorzy "Marszu Równości" nie mogą mieć wpływu.

Wydaje się zatem, że za źródło potencjalnych zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi oraz mienia w znacznych rozmiarach Prezydent Miasta uznał jedynie okoliczność, że trasy i godziny zgromadzeń publicznych zaplanowanych na dzień 24 sierpnia pokrywają się, a jeden z organizatorów nie wyraża zgody na trasę przemarszu. Rzecznik docenia wysiłki organu w postaci organizacji rozprawy administracyjnej w celu uzgodnienia pierwszeństwa i tras przemarszu, jednak poddaje w wątpliwość, czy w jej trakcie organ podjął próbę rozstrzygnięcia sporu między organizatorami poprzez zaproponowanie organizatorom odmiennych tras zgodnie z art. 13 ust. 3 Prawa o zgromadzeniach. Wskazać bowiem należy, że zmiana trasy zgromadzenia jest ograniczeniem daleko mniej ingerującym w wolność zgromadzeń, a zakaz zgromadzenia powinien być w takich sytuacjach działaniem ostatecznym jako najdotkliwiej ograniczający konstytucyjną wolność.