Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie odwołania od decyzji Dyrektora Biura Emerytalnego Służby Więziennej o ponownym ustaleniu wysokości renty rodzinnej z dnia 2019-09-06.

Adresat:
Sąd Okręgowy
Sygnatura:
BPK.7060.41.2017
Data sprawy:
2019-09-06
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Biuro Pełnomocnika Terenowego w Katowicach
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie odwołania od decyzji Dyrektora Biura Emerytalnego Służby Więziennej o ponownym ustaleniu wysokości renty rodzinnej.

Bezpośrednią przyczynę obniżenia odwołującemu się renty rodzinnej stanowiła okoliczność, że jego zmarły ojciec został uznany za osobę, która przez 4 lata, 1 miesiąc i 14 dni pełniła służbę w jednostce organizacyjnej wymienionej w art. 13b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, tj. za osobę pełniącą służbę na rzecz totalitarnego państwa.

Jakkolwiek na podstawie art. 13b ust. 1 pkt 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym za służbę na rzecz totalitarnego państwa uznaje się m.in. służbę od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego oraz podległych mu jednostkach organizacyjnych, to jednak w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich organ emerytalny nie wykazał, że służba ojca odwołującego się polegała na zwalczaniu opozycji demokratycznej, związków zawodowych, stowarzyszeń, kościołów i związków wyznaniowych, łamaniu prawa do wolności słowa i zgromadzeń, gwałceniu prawa do życia, wolności, własności i bezpieczeństwa obywateli. We wskazanym okresie, jak można wnioskować z przekazanych przez IPN akt personalnych, podejmowane przez niego działania miały charakter czynności administracyjnych i gospodarczych.

Rzecznik podkreślił też, że ponowne ustalenie świadczeń w obniżonej wysokości jest dla odwołującego się szczególnie dotkliwe, z uwagi na jego ciężką sytuację zdrowotną i rodzinną. Od dzieciństwa jest on osobą niepełnosprawną, ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Z uwagi na niesprawny kręgosłup oraz paraliż nóg porusza się na wózku inwalidzkim. Wymaga stałej opieki osób trzecich. Na skutek decyzji o ponownym ustaleniu przysługującej mu renty rodzinnej jego świadczenie zostało obniżone o 40% (ok 1500 zł.). Pomimo, iż pobiera dodatek pielęgnacyjny i dla sieroty zupełnej, wszystkie środki przeznacza na bieżące wydatki oraz leki.

W ocenie Rzecznika sytuacja, w której znalazł się odwołujący oznacza naruszenie "zasady dobrego rządzenia", a w tym zaufania obywatela do państwa, niezależnie od oceny dokonywanej przez pryzmat zasady ochrony praw słusznie nabytych. Jej naruszenie jest szczególnie wyraźne wobec świadczeniobiorcy niebędącego w stanie - ze względu na wiek czy stan zdrowia - uzyskać ponownie zatrudnienia w celu zapewnienia sobie niezbędnych środków utrzymania.

W związku z tym, zdaniem Rzecznika zaskarżona decyzja Dyrektora Biura Emerytalnego Służby Więziennej o ponownym ustaleniu renty rodzinnej jest niezgodna z art. 24a ust. 1 w zw. z art. 13b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, gdyż zmarły ojciec odwołującego się nie pełnił służby na rzecz totalitarnego państwa. Narusza ona także art. 1 Protokołu Nr 1 do Europejskiej Konwencji przez to, że w sposób niemający racjonalnego uzasadnienia ingeruje w przysługujące odwołującemu się prawo do poszanowania mienia.

 


Data odpowiedzi:
2021-01-18
Opis odpowiedzi:
Stanowisko uwzględnione (wyrok z 18 stycznia 2021 r., sygn. akt XIII lU 8607/18).
Sąd Okręgowy w W. dokonując samodzielnie oceny zgodności z Konstytucją omawianych przepisów ustawy nowelizującej uznał, że przepisy te są niezgodne ze wskazanymi wyżej i szczegółowo omówionymi przepisami i zasadami konstytucyjnymi. Tym samym rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie winno być oparte o przepisy ustawy, lecz bez stosowania niezgodnych z Konstytucją art. 15c, art. 22a , 24a oraz art. 13 ust. 1 lit. Ic w związku z art. 13b ustawy. Mając to na uwadze Sąd uznał odwołanie za uzasadnione i na podstawie art. 477[14] § 2 KPC zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając stronie odwołującej prawo do świadczenia emerytalnego w wysokości obowiązującej przed 1 października 2017 r.