Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym wraz z wnioskiem o uzupełnienie postanowienia oraz wnioskiem o przywrócenie terminu z dnia 2019-09-23.

Adresat:
Sąd Rejonowy
Sygnatura:
IV.550.2.2019
Data sprawy:
2019-09-23
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym wraz z wnioskiem o uzupełnienie postanowienia oraz wnioskiem o przywrócenie terminu.

Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informacje o postępowaniu w sprawie zakończonej postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 26 lutego 2019 r., na podstawie wniosku ojca nieletniego, który w sierpniu 2019 r. zwrócił się do Rzecznika z prośbą o pomoc w usunięciu danych jego syna z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Zarówno nieletni, jak i jego rodzice nie mieli świadomości co do tego, że ww. orzeczenie Sądu może skutkować wpisem do urzędowego rejestru danych nieletniego jako osoby niebezpiecznej dla otoczenia. Informacja o takim skutku nie jest umieszczana w sentencji orzeczenia. Następuje on z mocy prawa, tj. na podstawie art. 6 i art. 9 u.p.z.p.s. Osoby, których wpis dotyczy, w szczególności sam nieletni, dowiadują się o tym po fakcie z zawiadomienia o dokonaniu wpisu - z założenia zatem już po uprawomocnieniu orzeczenia. W toku postępowania nie są na żadnym jego etapie informowane o tak dolegliwym środku. Nie mają więc możliwości podjęcia skutecznej ochrony przysługujących im praw.

W ocenie Rzecznika sytuacja taka narusza konstytucyjne prawo obywatela do sądu, tj. do sądowej ochrony jego praw zagwarantowanych Konstytucją, w szczególności praw wynikających z art. 47, art. 51 i art. 72 Konstytucji. Jednocześnie brak rzetelnej informacji o procedurach, którym obywatel jest poddany, narusza wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadę zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa (zasadę lojalności). Tego typu "proceduralne pułapki" "zastawiane" na obywateli przez niejasne przepisy procesowe są konsekwentnie piętnowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego jako poważne naruszenie zasad demokratycznego państwa prawa.

W przekonaniu Rzecznika uzupełnienie postanowienia z 26 lutego 2019 r. jest niezbędne dla ochrony praw obywateli - w tym przypadku nieletniego. Z uwagi na niesporządzenie uzasadnienia, nie można ustalić, jakie okoliczności przemawiały za niezawarciem w sentencji orzeczenia postanowienia o wyłączeniu zamieszczenia danych nieletniego w Rejestrze. W ocenie Rzecznika jednak, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny i oczywisty wskazuje na zaistnienie okoliczności, o których mowa w art. 9 ust. 3 in fine u.p.z.p.s. (zamieszczenie danych w Rejestrze spowodowałoby niewspółmiernie surowe skutki dla nieletniego), a niezamieszczenie dodatkowego orzeczenia w sentencji postanowienia mogło wynikać jedynie z przeoczenia.

 


Data odpowiedzi:
2019-12-02
Opis odpowiedzi:
Stanowisko uwzględnione (postanowienie z 2 grudnia 2019 r., sygn. akt Nkd 159/18).
Sąd Rejonowy przywrócił Rzecznikowi Praw Obywatelskich termin do złożenia wniosku o uzupełnienie postanowienia Sądu Rejonowego oraz uzupełnił to postanowienie w ten sposób, że orzekł o wyłączeniu zamieszczenia danych nieletniego w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.