Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



zgromadzenia z dnia 2019-09-27.

Adresat:
Sąd Okręgowy
Sygnatura:
XI.613.7.2019
Data sprawy:
2019-09-27
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

zgromadzenia.

W dniu 6 września 2019 r. do Urzędu Miasta wpłynęło zawiadomienie o zamiarze zorganizowania w dniu 6 października 2019 r. zgromadzenia publicznego. Organizatorzy wskazali, że celem zgromadzenia będzie okazanie poparcia dla postulatów ruchu LGBTQ. W zgłoszeniu o zamiarze zorganizowania zgromadzenia Organizatorzy zaznaczyli, że przewidywana liczba uczestników zgromadzenia wyniesie 1000 osób, a nad przebiegiem zgromadzenia czuwać będzie 20-osobowa służba porządkowa. Jednocześnie zwrócono się do organu gminy o zapewnienie ochrony policyjnej przed możliwymi aktami agresji ze strony przeciwników zgromadzenia w postaci m.in. rzucania kamieniami, petardami, zastraszania, przemocy werbalnej i fizycznej.

W toku postępowania uzyskano informację, że na dzień 6 października 2019 r. na terenie miasta zaplanowano inne zgromadzenia, których trasa częściowo zbiega się z trasą przemarszu zgromadzenia LGBTQ. Ponadto, w odpowiedzi na pismo Urzędu Miasta uzyskano informację od Komendy Miejskiej Policji, zgodnie z którą podczas zgromadzenia organizowanego przez Stowarzyszenie możliwe jest wystąpienie licznych zagrożeń w związku z planowanymi wydarzeniami. W związku z powyższymi okolicznościami, decyzją z dnia 26 września 2019 r., na podstawie art. 14 pkt 2 ustawy - Prawo o zgromadzeniach, Prezydent Miasta zakazał organizacji zgromadzenia dla poparcia postulatów społeczności LGBTQ, ze względu na możliwe zagrożenie życia lub zdrowia ludzi albo mienia w znacznych rozmiarach.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich wolność do pokojowego gromadzenia się odgrywa szczególną rolę w urzeczywistnianiu praw grup mniejszościowych do pełnego i równoprawnego udziału w życiu politycznym i społecznym. Stąd organy władzy mają obowiązek umożliwić przeprowadzenie pokojowego zgromadzenia również wtedy, kiedy jego uczestnicy będą prezentować idee odmienne od poglądów większości, a dodatkowo takie zgromadzenie będą się starali zakłócić lub udaremnić uczestnicy kontrmanifestacji. Rzecznik zauważył także, że w bogatym orzecznictwie polskich sądów ugruntowany jest pogląd, iż wolność zgromadzeń pełni doniosłą rolę w demokratycznym państwie prawnym, a także jest warunkiem istnienia społeczeństwa demokratycznego oraz realizacji innych wolności i praw. Dlatego też wszelkie ograniczenia wolności zgromadzeń powinny spełniać test niezbędności i proporcjonalności. Przesłanek wydania zakazu organizacji zgromadzeń zawartych ustawie Prawo o zgromadzeniach nie można interpretować rozszerzająco. Wykładnia przesłanki z art. 14 pkt 2 ustawy musi uwzględniać wartości i normy wyższego rzędu, wynikające z Konstytucji i przepisów prawa międzynarodowego. Ograniczanie wolności zgromadzeń powinno być traktowane jako absolutny wyjątek, co wskazuje na potrzebę zawężającej interpretacji wszelkich ograniczeń dotyczących swobodnego i pokojowego zgromadzania się, a każdy zakaz odbycia zgromadzenia musi być w sposób przekonywujący uzasadniony. Ograniczenia wolności zgromadzeń nigdy też nie powinny opierać się na ogólnych przypuszczeniach bądź prognozach.

Zdaniem Rzecznika za sprzeczne ze standardem ochrony wolności zgromadzeń należy uznać łączne rozpatrywanie skutków organizacji w zbliżonym miejscu i czasie Marszu Równości i wystawy historycznych pojazdów wojskowych. Posługując się w toku oceny stopnia zagrożenia całkowitą przewidywaną liczbą uczestników obu wydarzeń organ obarczył organizatorów Marszu odpowiedzialnością za okoliczność, na którą nie mają wpływu. Prawdopodobieństwo, że historyczne pojazdy wojskowe wzbudzą duże zainteresowanie mieszkańców, sprzyjająca temu pogoda, a także fakt, że organizator wystawy nie wyklucza oddania z pojazdów imitowanych wystrzałów nie mają żadnego związku z zachowaniem uczestników przemarszu i pozostają poza jakimkolwiek wpływem jego organizatorów. Tym samym, nie mogą one stanowić podstawy do ograniczenia wolności zgromadzeń.

 


Data odpowiedzi:
2019-09-27
Opis odpowiedzi:
Stanowisko uwzględnione (postanowienie z 27 września 2019 r., sygn. akt I Ns 266/19).
W ocenie Sądu Okręgowego Prezydent Miasta nie wskazał na jakiekolwiek konkretne fakty, które miałby świadczyć o tym, że zagrożenie dla zdrowia i życia uczestników marszu, osób postronnych czy zagrożenia dla mienia znacznych rozmiarach jest zagrożeniem realnym i rzeczywistym. Sąd podkreślił, że żaden organ, w tym nawet policja, nie może zakładać a priori, że uczestnicy zgromadzenia zachowają się nagannie, że dojdzie do zamieszek. Niezależnie od powyższego nawet, gdyby miało dojść do nagannych zachowań uczestników zgromadzeń to na organach władzy publicznej spoczywa obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa jego uczestnikom, osobom postronnym i mieniu.