Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 2019-10-31.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Z akt sprawy wynika, że skarżąca od dnia 20 kwietnia 2016 r. do dnia 28 lutego 2018 r. była uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad synem, a następnie w okresie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r. pobierała świadczenie rodzicielskie w związku z urodzeniem córki. W związku z wezwaniem organu I instancji z dnia 30 stycznia 2019 r., wobec zbiegu uprawnień do świadczenia rodzicielskiego oraz świadczenia pielęgnacyjnego za okres od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r., skarżąca dokonała wyboru świadczenia pielęgnacyjnego. W tak ustalonym stanie faktycznym w ocenie organu I instancji brak było jednak podstaw, z uwagi na zakończenie pobierania świadczenia rodzicielskiego, aby skarżąca mogła dokonać takiego wyboru. Ostatecznie organ uznał, że skoro w okresie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r. może skarżącej przysługiwać wyłącznie jedno świadczenie, to świadczenie pielęgnacyjne może zostać przyznane nie wcześniej niż od dnia 3 września 2018 r., tj. po zakończeniu pobierania świadczenia rodzicielskiego. W związku zaś z tym, że skarżąca była uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 20 kwietnia 2016 r. do dnia 28 lutego 2018 r. umorzeniu podlega postępowanie administracyjne w części dotyczącej ustalenia prawa świadczenia w tym okresie. Stanowisko takie organ I instancji zawarł w decyzji z dnia 22 marca 2019 r. orzekając w puncie 1. o przyznaniu skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 3 września 2018 r. do dnia 31 lipca 2021 r., w punkcie 2. o odmowie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w okresie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r., a w punkcie 3. o umorzeniu postępowania w części dotyczącej ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 28 lutego 2018 r.
Rozpoznając odwołanie Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało, że oświadczenie woli skarżącej zostało złożone po zakończeniu okresu, na jaki przyznano świadczenie rodzicielskie. Skoro zatem skarżąca pobrała już świadczenie rodzicielskie za okres od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r. za ten czas nie ma możliwości prawnych pozytywnego rozpatrzenia wniosku z dnia 2 stycznia 2019 r. o przyznanie równolegle świadczenia pielęgnacyjnego. Takie stanowisko podyktowane jest brakiem w ustawie przepisu dającego podstawę do wyrównania kwoty różnicy pomiędzy świadczeniem rodzicielskim a świadczeniem pielęgnacyjnym.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje m.in. matce albo ojcu jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności. W myśl art. 24 ust. 2 i ust. 2a u.o.ś.r. prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego. Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności. Natomiast zgodnie z art. 27 ust. 5 u.o.ś.r. w przypadku zbiegu uprawnień świadczeń wymienionych w tym przepisie przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną, także w przypadku gdy świadczenia te przysługują w związku z opieką nad różnymi osobami.
W ocenie Rzecznika, biorąc pod uwagę całokształt sprawy, która w istocie sprowadza się do ustalenia prawa skarżącej do świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r., oczekiwanie opiekunki uzyskania świadczenia wyższego niż pobierane w tym okresie świadczenie rodzicielskie jest w pełni uzasadnione. Na gruncie niniejszej sprawy nie sposób bowiem pominąć okoliczności, że konsekwencją niepozostawania przez skarżącą w zatrudnieniu w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym synem było uzyskanie przez Nią świadczenia pielęgnacyjnego w okresie od dnia 20 kwietnia 2016 r. do dnia 28 lutego 2018 r., a ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego w okresie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 2 września 2018 r. było decyzją podyktowaną niezależnymi od Skarżącej okolicznościami. Patrząc więc systemowo na działania organów obu instancji w sprawie z wniosku skarżącej nie ulega wątpliwości, że organy straciły z pola widzenia słuszny interes skarżącej. Organy administracji dokonując wykładni wskazanych wyżej przepisów dokonały jej w sposób nieprawidłowy przyjmując, że w stanie faktycznym rozpatrywanej sprawy art. 27 ust. 5 pkt 1 i 2 u.o.ś.r. nie może znaleźć zastosowania z uwagi na upływ okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego w dacie przyznawania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Zgodnie z aktualną teorią wykładni prawa, nie istnieje czyste, abstrakcyjne znaczenie przepisu, które mogłoby być przyjęte bez jakichkolwiek zabiegów interpretacyjnych. Nawet pozornie proste przepisy wymagają bowiem dokonywania pewnych założeń i przyjmowania pewnych definicji i konkretnego rozumienia słów i kontekstów. Dlatego w sytuacjach, gdy ściśle literalne interpretowanie zapisu ustawowego prowadzi do zniekształcenia albo wypaczenia jego treści, obowiązkiem organu stosującego prawo jest sięganie do innych sposobów wykładni. Organ winien był zatem podjąć próbę zinterpretowania wskazanych wyżej norm ustawowych odwołując się do aksjologicznej racjonalności ustawodawcy oraz kierując się systemowymi, celowościowymi bądź funkcjonalnymi regułami wykładni prawa.