Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 2019-11-22.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
Dnia 28 marca 2018 r. skarżąca złożyła w Urzędzie Gminy wniosek o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną córką. Do wniosku dołączyła orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności córki wydane przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 26 stycznia 2018 r., orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 15 marca 2018 r. o utrzymaniu w mocy zaskarżonego orzeczenia Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności oraz oświadczenie, że skarżąca złoży odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 15 marca 2018 r.
Postanowieniem z dnia 29 marca 2018 r. Wójt Gminy zawiesił postępowanie dotyczące ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Rejonowy. W dniu 7 czerwca 2019 r. skarżąca przedstawiła organowi I instancji wyrok Sądu Rejonowego z dnia 6 grudnia 2018 r., na mocy którego zmieniono orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 15 marca 2018 r. i poprzedzające je orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 26 stycznia 2018 r. w ten sposób, że ustalono, iż córka skarżącej wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji do czasu ukończenia 18. roku życia.
Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2019 r. organ I instancji odwiesił postępowanie z wniosku skarżącej z dnia 28 marca 2018 r. i w dniu 13 czerwca 2019 r. wydał decyzję o odmowie przyznania skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na okres od dnia 1 lutego 2018 r. do dnia 31 stycznia 2020 r. W motywach wydanego rozstrzygnięcia wskazano, że córka skarżącej, legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a wyrokiem Sądu Rejonowego nie zmieniono stopnia niepełnosprawności na znaczny. W ocenie organu I instancji tak ustalony stan faktyczny powoduje, że skarżącej nie przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, gdyż nie zostały spełnione przesłanki uprawniające do jego uzyskania zawarte w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Od decyzji z dnia 13 czerwca 2019 r. skarżąca wniosła odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Rozpoznając odwołanie organ II instancji nie znalazł podstaw do jego uwzględnienia. W uzasadnieniu decyzji z dnia 25 lipca 2019 r. o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji Kolegium podkreśliło, że nie zostały spełnione przesłanki uprawniające do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Organ odwoławczy zaakcentował, że z wyroku Sądu Rejonowego jednoznacznie wynika, iż córka skarżącej legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby, jednak nie zostało w wyroku określone, że wymaga ona współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Artykuł 17 u.o.ś.r., który stanowił materialnoprawną podstawę zaskarżonych decyzji w literalnym jego brzmieniu rozróżnia dwa niezależne od siebie stany uprawniające do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna: pierwszy - gdy osoba podlegająca opiece legitymuje się znacznym stopniem niepełnosprawności i drugi - gdy osoba podlegająca opiece legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Istota sporu dotyczy zatem prawidłowej wykładni wskazanej normy prawnej, a precyzyjnie wskazując, prawidłowej wykładni tej części przepisu, w którym ustawodawca wymienił rodzaje orzeczeń stwierdzających niepełnosprawność i wymienił wskazania zawarte w orzeczeniu o niepełnosprawności.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich organy administracji wykładając art. 17 ust. 1 pkt 1 u.o.ś.r. dokonały tego w sposób nieprawidłowy przyjmując wadliwie, że w stanie faktycznym rozpatrywanej sprawy orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności dziecka z niepełnosprawnością w wieku powyżej 16. roku życia zawierające wskazania konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji nie jest wystarczającym dokumentem uprawniającym opiekuna do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne, tylko dlatego, że w orzeczeniu o niepełnosprawności brak jest wskazania co do konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Zgodnie z aktualną teorią wykładni prawa, nie istnieje czyste, abstrakcyjne znaczenie przepisu, które mogłoby być przyjęte bez jakichkolwiek zabiegów interpretacyjnych. Nawet pozornie proste przepisy wymagają bowiem dokonywania pewnych założeń i przyjmowania pewnych definicji i konkretnego rozumienia słów i kontekstów. Zdaniem Rzecznika, zastosowana przez organy obu instancji nieprawidłowa wykładnia przepisów art. 17 ust. 1 pkt 1 u.o.ś.r. doprowadziła do rozstrzygnięcia, które w świetle powszechnie akceptowanych wartości jest rażąco niesłuszne, niesprawiedliwe, nieracjonalne i niweczące ratio legis u.o.ś.r. Odstępstwo od sensu językowego przepisów było nie tylko prawem, ale wręcz obowiązkiem organów. Nie może zatem budzić wątpliwości, że sytuacja prawna będąca przedmiotem rozstrzygania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze uzasadniała konieczność kreatywnej interpretacji przepisu art. 17 ust. 1 pkt 1 u.o.ś.r. i odstąpienia od jego literalnego sensu w celu zapewnienia zgodności wykładni przepisu z Konstytucją.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego brzmienie art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie pozostawia wątpliwości co do tego, że do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne uprawnia tylko takie orzeczenie o niepełnosprawności, które zawiera równocześnie wskazanie o konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz wskazanie o konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Przepis ten w zakresie konieczności łącznego spełnienia wskazań co do osoby o orzeczonej niepełnosprawności nie przewiduje żadnych odstępstw. Brak któregokolwiek z tych elementów oznacza, że warunek określony dla drugiego przypadku nie jest spełniony. Kolegium prawidłowo zatem oceniło, że w rozpoznawanej sprawie nie zostały spełnione przesłanki z art. 17 ust. 1 u.ś.r., bowiem w orzeczeniu o ustaleniu niepełnosprawności brakuje wskazania konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.