Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie praktyki wstrzymywania wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy znacznie wzrosła liczba wniosków wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich zawierających skargi na działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przeważającej liczbie skargi te dotyczą wstrzymania wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego dla ubezpieczonych podlegających temu ubezpieczeniu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie.

Rzecznik nie kwestionuje uprawnienia do prowadzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych tych kontroli. Do ustawowych kompetencji Zakładu należy przecież ustalenie podlegania bądź niepodlegania przez ubezpieczonych ubezpieczeniom społecznym, co wynika m.in. z regulacji zawartej w art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którą do zakresu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy między innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Co więcej uprawnienie i obowiązek organu rentowego do ustalenia tytułu ubezpieczeń jest przy tym niezależny od kompetencji innych organów kontroli i ochrony prawnej. Organ rentowy jest zatem władny dokonywać samodzielnych ustaleń w zakresie istnienia tytułu do ubezpieczenia społecznego, podobnie jak sądy rozpatrujące odwołanie od decyzji wydawanych w takich kwestiach.

Niemniej jednak, Rzecznika niepokoi sytuacja osób, wobec których trwa taka, często wielomiesięczna procedura. Oczywiście ZUS jako podmiot odpowiedzialny za prawidłowe wydatkowanie środków pochodzących ze składek ubezpieczonych powinien dołożyć należytych starań, aby świadczenia trafiały do osób uprawnionych. Jednak z drugiej strony pozostawianie bez środków do życia w trakcie często przedłużającego się postępowania przez osoby chore, samotne czy też kobiety w ciąży również budzi uzasadnione wątpliwości.

Z tego względu Rzecznik zwrócił się do Prezes z zapytaniem, czy do jej wiadomości docierają tego typu sygnały i czy jest przewidywane usprawnienie (przyspieszenie) procedury prowadzonych kontroli.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z 9 stycznia 2020 r. poinformowała, że załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Do powyższych terminów nie wlicza się m.in. okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo przyczyn niezależnych od organu. Na organie spoczywa także obowiązek zawiadomienia stron postępowania o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie, podając przyczyny zwłoki, nawet w sytuacji gdy zwłoka powstała z przyczyn od niego niezależnych. W przypadku niewydania decyzji przez ZUS w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku oświadczenie lub inne roszczenia, stronie przysługuje odwołanie do sądu powszechnego. Terminowe rozpatrzenie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych jest zatem należycie chronione.