Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie zaległości z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych z dnia 2019-12-18.

Adresat:
Naczelny Sąd Administracyjny
Sygnatura:
V.511.272.2016
Data sprawy:
2019-12-18
Rodzaj sprawy:
skarga kasacyjna do NSA (NSA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie zaległości z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Decyzją z dnia 8 lutego 2018 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego określił Podatnikowi zobowiązanie z tytułu PIT za 2013 r. w kwocie 95.505,00 zł. Organ stwierdził, że w zeznaniu rocznym PIT-37 Podatnik nie wykazał przychodu w kwocie 337.832,33 zł z tytułu umorzenia należności przez Bank, który został wykazany w informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w 2013 r. - PIT-8C wystawionej przez Bank. Zdaniem NUS, przychód uzyskany przez Podatnika z tytułu umorzenia należności wynikających z umowy kredytowej stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób.

Podatnik zwrócił się z wnioskiem o umorzenie zaległości w PIT za 2013 r. wraz z odsetkami za zwłokę. NUS wydał decyzję, na mocy której odmówił umorzenia zaległości z tytułu PIT za 2013 r. oraz umorzył odsetki za zwłokę. Zdaniem organu, po przeanalizowaniu całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie wystąpiła ani przesłanka "ważnego interesu podatnika" ani też "przesłanka interesu publicznego", pozwalająca na zastosowanie ulgi w postaci umorzenia zaległości podatkowej. W wyniku wniesionego przez Podatnika odwołania, sprawa trafiła do DIAS, który utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Od ww. decyzji Podatnik wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Sąd stanął na stanowisku, że argumentacja organu w odniesieniu do dokonanej oceny wystąpienia przesłanki "ważnego interesu podatnika", została sformułowana z przekroczeniem granic uznania administracyjnego i nosi cechy dowolności. Zdaniem sądu, organ powinien powtórnie rozważyć, czy w sprawie nie wystąpiły przesłanki "ważnego interesu podatnika" i/lub "interesu publicznego" w celu zastosowania ulgi podatkowej, zgodnie z wnioskiem Podatnika, także w części co do zaległości kwoty głównej.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich stosowanie instytucji umorzenia zaległości podatkowych nie powinno ograniczać się wyłącznie do zdarzeń absolutnie nadzwyczajnych lub losowych. Przy ocenie wniosku o umorzenie zaległości podatkowej organy powinny oceniać całokształt sytuacji, w jakiej znalazł się podatnik, m.in. jego aktualne uwarunkowania ekonomiczne i rodzinne, a także okoliczności powstania zaległości podatkowej. Należałoby także rozważyć, czy domaganie się zapłaty należności podatkowych nie spowoduje konieczności objęcia dłużnika pomocą społeczną. Może bowiem zdarzyć się tak, że korzystniejsze dla Skarbu Państwa będzie przyznanie podatnikowi ulgi podatkowej, niż egzekucja jego zaległości podatkowych.

Zdaniem Rzecznika w przedmiotowej sprawie organy nie rozważyły w należyty sposób wszystkich okoliczności, mających istotne znaczenie dla zastosowania ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego, jaką jest umorzenie zaległości podatkowej. Przede wszystkim, badając przyczyny powstania zaległości podatkowej organy przyjęły, że zaległość powstała w wyniku niedołożenia przez Podatnika należytej staranności w prowadzeniu swoich spraw, a przyczyny jej powstania nie miały charakteru wyjątkowego, losowego, gdyż nie były spowodowane działaniem czynników, na które Podatnik nie miał wpływu i które były niezależne od sposobu jego postępowania. Rzecznik jednak zauważył, że aktualna sytuacja Podatnika jest złożona i bez wątpienia wskazuje na brak możliwości płatniczych zaległości podatkowej, wynikającej z dokonania restrukturyzacji zadłużenia kredytowego. Nie można więc zgodzić się z argumentacją organów.