Zgłoszenie udziału w postępowaniu kasacyjnym przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie ustalenia wysokości i wypłaty odszkodowania za szkody powstałe wskutek przeprowadzenia przez prywatną nieruchomość linii elektroenergetycznej z dnia 2018-04-20.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu kasacyjnym przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie ustalenia wysokości i wypłaty odszkodowania za szkody powstałe wskutek przeprowadzenia przez prywatną nieruchomość linii elektroenergetycznej.
Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, iż wbrew zarzutom skargi kasacyjnej sąd administracyjny pierwszej instancji dokonał właściwej wykładni art. 124 ust. 4 w zw. z 128 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Przepis ten nakazuje niezwłoczne przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w art. 124 ust. 1 u.g.n., a w przypadku, gdy jest to niemożliwe, przyznanie odszkodowania na podstawie art. 128 ust. 4 u.g.n. Po przeprowadzeniu na nieruchomości napowietrznej linii energetycznej wysokiego napięcia całkowicie niemożliwe jest doprowadzenie jej do stanu poprzedniego, co powoduje, iż w miejsce tego obowiązku wchodzi obowiązek odszkodowawczy, mający zrekompensować niemożność korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy. Należy przy tym dostrzegać, iż art. 128 ust. 4 u.g.n. w żaden sposób nie ogranicza zakresu należnego odszkodowania, a wręcz wyraźnie zastrzega, iż powinno ono odpowiadać wartości poniesionych szkód, w tym także zmniejszenia się wartości nieruchomości.
W ocenie Rzecznika za bezpodstawny należy uznać podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut błędnego "dokonania przez Sąd oceny przesłanek ustalenia odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości przez pryzmat ograniczeń w zagospodarowania nieruchomości wynikających z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego".
Ponadto, Rzecznik zaznaczył, iż dokonując wykładni przepisów o odszkodowaniu za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości nie można abstrahować od norm prawa polskiego i europejskiego ustanawiających ochronę prawa własności jednostki. Ochrona ta jest zaś fundamentem polskiego i europejskiego porządku prawnego, o czym świadczy chociażby art. 21 ust. 1 Konstytucji, ustanawiający ochronę prawa własności jako jedną z podstawowych zasad ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 20 Konstytucji uznaje własność prywatną za jeden z wyznaczników społecznej gospodarki rynkowej, będącej podstawą ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Korelatem tych zasad ustrojowych jest zaś ochrona prawa własności jako podstawowego konstytucyjnego prawa podmiotowego o charakterze majątkowym gwarantowanego w różnych aspektach przez art. 64 Konstytucji.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego dokonana przez Sąd I instancji ocena operatu szacunkowego wykracza poza ramy kontroli legalności decyzji ustalającej wysokość odszkodowania za szkody powstałe wskutek założenia przeprowadzenia linii elektroenergetycznej. Zasadnymi okazały się więc podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego, a także przepisów postępowania. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że sporządzony w sprawie operat szacunkowy odpowiada wymogom określonym w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami. Posłużenie się przez rzeczoznawcę normami branżowymi należało uznać za dopuszczalne, mając na uwadze, że jako normy wiedzy przy wysokiej specjalizacji dokumentu, jakim jest operat szacunkowy, stanowiły posiłkowe źródło norm technicznych. Należy przychylić się też do stanowiska organów, że szacowaniem należało objąć w tym postępowaniu tylko szkodę i utratę wartości nieruchomości ze względu na realizację inwestycji.