Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym o ustalenie treści stosunku pracy.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że sprawa wykonywania czynności z zakresu prawa pracy przez Prokuratora Krajowego w stosunku do podległych prokuratorów nie została do tej pory rozstrzygnięta wprost przez judykaturę. Zdaniem Rzecznika można jednak bronić poglądu, że w przypadku delegowania takiego prokuratora do innej jednostki prokuratury przez Prokuratora Krajowego, ten ostatni wykonuje czynności z zakresu prawa pracy jako organ zarządzający jednostką w rozumieniu Kodeksu pracy.

Zgodnie z przepisami Prawa o prokuraturze Prokurator Generalny i Prokurator Krajowy to równocześnie ustawowe organy i określenie stanowisk funkcjonujących w strukturach organizacyjnych prokuratury. Prokurator Krajowy jest prokuratorem przełożonym prokuratorów Prokuratury Krajowej oraz prokuratorów pozostałych powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury. Natomiast zgodnie z przepisami Kodeksu pracy za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona osoba. W opinii doktryny enumeratywne wyliczenie organów zarządzających nie jest możliwe ze względu na partykularyzm regulacji normatywnych bądź ustrojowo-organizacyjnych funkcjonujący w stosunkach pracy. Możliwe jest, że u jednego pracodawcy przymiot ten będzie posiadał więcej niż jeden organ.

O ile zgodnie z podnoszonym poglądem w judykaturze, pracodawcą prokuratora jest odpowiednia jednostka organizacyjna, w której jest zatrudniony, zaś powoływanie prokuratorów wszystkich jednostek organizacyjnych prokuratury należy do dyskrecjonalnej władzy Prokuratura Generalnego, to delegowanie prokuratura powszechnej jednostki prokuratury do innej jednostki organizacyjnej prokuratury zostało przyznane zarówno Prokuratorowi Generalnemu, jak i Prokuratorowi Krajowemu.

W ocenie Rzecznika delegacja prokuratora do innej jednostki organizacyjnej prokuratury ma co prawda charakter czasowy, zmienia jednak niewątpliwie na ten okres treść stosunku służbowego w zakresie miejsca, rodzaju wykonywanej pracy i hierarchicznego podporządkowania prokuratora. Z art. 101 § 1 p.o.p. wynika zaś, że w sprawach o roszczenia ze stosunku służbowego prokuratorowi przysługuje droga postępowania przed sądem właściwym do spraw pracowniczych. Przepis ten nie wyłącza spraw dotyczących delegowania prokuratora bez jego zgody z drogi postępowania sądowego. Stąd też uprawniony jest wniosek, że prokurator delegowany bez swojej zgody do innej jednostki organizacyjnej prokuratury może odwołać się od takiej decyzji do sądu właściwego dla spraw pracowniczych.

Ponadto, w opinii Rzecznika delegowanie powoda może podlegać ocenie w świetle art. 111 k.p., zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Celem wprowadzenia tej normy prawnej było działanie na rzecz ukształtowania i upowszechnienia w sferze stosunków pracy takich zachowań i postaw, które wykluczałyby przypadki instrumentalnego traktowania pracowników. Rzecznik wskazał, że decyzja o delegowaniu powoda nie była w jakikolwiek sposób konsultowana z kierownictwem jednostki organizacyjnej prokuratury, w której wykonywał on czynności. A skoro tak, to motywem podjęcia tej decyzji z całą pewnością nie były potrzeby prokuratury, ustalenie tych potrzeb jest możliwe bowiem wyłącznie z porozumieniu z kierownikiem jednostki organizacyjnej, w której pracuje dany prokuratur. Decyzja ta miała więc charakter arbitralny, zaś prokurator delegowany na mocy tej decyzji został potraktowany w sposób całkowicie przedmiotowy, jako bezosobowy obiekt, który można przenieść w dowolne miejsce w kraju.

Prawdą jest, że decyzje o delegowaniu nie wymagają uzasadnienia i mają charakter dyskrecjonalny. Rzecznik nie podziela jednak stanowiska, że interes publiczny, jakim jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania prokuratury stanowi ratio legis tej instytucji. W procesie podejmowania decyzji o delegowaniu prokuratora bez jego zgody konieczne jest także branie pod uwagę słusznego interesu delegowanego prokuratora.