Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie orzeczenia przepadku na rzecz Skarbu Państwa z dnia 2020-01-13.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
BPK.511.18.2017
Data sprawy:
2020-01-13
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Biuro Pełnomocnika Terenowego w Katowicach
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie orzeczenia przepadku na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd Powiatowy postanowieniem z dnia 5 lutego 1959 r. wydanym na zasadzie art. 13 § 3 i 4 dekretu z dnia 28 czerwca 1946 r. o odpowiedzialności karnej za odstępstwo od narodowości w czasie wojny 1939-1945 oraz § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 1950 r. w sprawie wykonania ustawy o zniesieniu sankcji oraz ograniczeń w stosunku do obywateli, którzy zgłosili są przynależność do narodowości niemieckiej postanowił: majątek nieruchomy położony w R., zapisany w księdze wieczystej zwolnić spod zajęcia, zarządu i dozoru w części przypadającej na spadkobiercę P. K. i w tej części majątek ten mu zwrócić. Odnośnie zaś pozostałej części majątku, przypadającej na spadkobierców R. J. K., G. K. K. i M. H. K.- orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa. Uzasadniając wskazane postanowienie Sąd Powiatowy wskazał, że zapisana w księdze wieczystej właścicielka M. K. zmarła w dniu 5 października 1945 r., przy czym posiadała ona drugą grupę niemieckiej listy narodowościowej i majątek jej podlegał zajęciu w trybie ustawy z dnia 6 maja 1945 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów. Zmarła właścicielka nie została sądownie zrehabilitowana.

Stosownie do postanowienia Sądu Powiatowego z dnia 10 października 1957 r., po zmarłej dziedziczą na podstawie ustawy: jej syn P. K. w połowie części spadku oraz dzieci po zmarłym przed wnioskodawczynią jej synu K. K. - R. J. K., G. K. K. i M. H. K. - każdy z nich po 1/6 części spadku. P. K. został postanowieniem Sądu Powiatowego z dnia 24 maja 1946 r. zrehabilitowany, odzyskując w ten sposób pełnię praw obywatelskich i majątkowych. P. K. w przedmiotowej nieruchomości zamieszkiwał od roku 1947, a następnie pobierał czynsz od lokatorów jednego z domów pobudowanych na przedmiotowej nieruchomości, czyli był w faktycznym posiadaniu połowy części spadku, która mu przypada z mocy postanowienia sądowego. Jeśli chodzi o pozostałych spadkobierców, to wobec wyjazdu do Niemiec, utracili oni posiadanie, bowiem nieruchomość została przejęta przez Tymczasowy Zarząd Powiatowy i w dniu 19 marca 1946 r. przekazana w zarząd Prezydium NRN, a zatem majątek w części przypadającej na tych spadkobierców ulega przepadkowi.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego istnieje utrwalony pogląd, że przepadek obejmuje tylko majątek odstępcy od narodowości, a nie majątek innych osób w tym spadkobierców. Przemawia za tym m.in. charakter kary przepadku majątku jako skutku odstępstwa od narodowości. Skoro przepadek całości lub części majątku jest karą dodatkową, może ona zostać orzeczona wobec osób, które zostały skazane za przestępstwo zgłoszenia swojej przynależności do narodowości niemieckiej lub uprzywilejowanej przez okupanta stypizowane w art. 1 dekretu o odpowiedzialności karnej za odstępstwo od narodowości w czasie wojny 1939-1945. Sąd Powiatowy zaniechał dokonania ustaleń dotyczących tego, czy dzieci po zmarłym przed M. K. jej synu K. K., zostały skazane za przestępstwo z art.1, tym samym w sposób rażący i mający istotny wpływ na jego treść naruszył on prawo karne procesowe.

 


Data odpowiedzi:
2021-03-11
Opis odpowiedzi:
Kasacja oddalona (postanowienie z 11 marca 2021 r., sygn. akt IV KK 12/20).
Sąd Najwyższy stwierdził, że treść zaskarżonego postanowienia - gdyż z uwagi na niezachowanie się akt sprawy i zakres w jakim udało się je odtworzyć, to ona musi stanowić podstawę oceny zasadności kasacji - nie potwierdza wystąpienia wskazanego w zarzucie kasacji naruszenia prawa ani też nie wskazuje na zaistnienie uchybień uwzględnianych przez Sąd Najwyższy z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.