Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie konieczności opracowania regulacji dotyczącej tzw. hipoteki odwróconej.

W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich znajduje się stan prac analitycznych nad rozwiązaniem problemu przekazywania przez konsumentów - seniorów nieruchomości na rzecz podmiotów rynkowych (funduszy hipotecznych) w zamian za wypłatę dożywotniego świadczenia pieniężnego.

Problem uregulowania tzw. renty dożywotniej za przekazanie nieruchomości został umieszczony, jako obszar wymagający analizy w latach 2019-2022, w dokumencie pt. "Polityka społeczna wobec osób starszych do roku 2030. Bezpieczeństwo. Uczestnictwo. Solidarność". Jako podmiot koordynujący ww. działanie wyznaczony został Minister Sprawiedliwości.

Rzecznik zauważył, ze obecnie na rynku usług skierowanych do seniorów oferowane są w zasadzie jedynie umowy renty dożywotniej w zamian za przeniesienie własności nieruchomości. Uchwalenie ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym stworzyło ramy prawne dla oferowania przez banki właściwej formy tzw. hipoteki odwróconej, jednak dotychczas formuła ta nie spotkała się z zainteresowaniem rynku. Natomiast tam gdzie istnieją już pewne wypracowane praktyki rynkowe brak jest ram prawnych, które zwiększyłyby bezpieczeństwo konsumentów. Zdaniem Rzecznika, zważywszy na trendy demograficzne, należy się spodziewać, że zainteresowanie omawianymi produktami ze strony seniorów będzie rosnąć, a co za tym idzie może rosnąć grupa społeczna dotknięta ewentualnymi nieuczciwymi praktykami. Ponadto na rynku pojawiają się kolejne podmioty, które posiadają w nazwie określenie "fundusz hipoteczny", aktualnie zwyczajowo kojarzony z opisaną działalnością, oferujące jednak nie tyle rentę dożywotnią związaną z przekazaniem nieruchomości, a ryzykowne produkty finansowe.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o poinformowanie, czy prace analityczne zmierzające do oceny przedmiotowego skomplikowanego oraz wielowątkowego zagadnienia zostały już zainicjowane, tak aby możliwe było stworzenie ewentualnych rozwiązań prawnych zabezpieczających sytuację seniorów.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 28 lutego 2020 r. poinformowała, że z dokumentu „Polityka społeczna wobec osób starszych do roku 2030. Bezpieczeństwo. Uczestnictwo. Solidarność” wynika obowiązek Ministra Sprawiedliwości koordynowania działań dotyczących analizy zagadnienia związanego z ofertą kierowaną do konsumentów – osób starszych, przez podmioty komercyjne, polegającej na wypłacie renty dożywotniej za przeniesienie własności nieruchomości. Dostrzegając zagrożenia w powyższym obszarze dla grupy społecznej jaką są osoby starsze oraz realizując obowiązek wynikający ze wskazanego powyżej dokumentu, w Ministerstwie Sprawiedliwości podjęte zostały prace analityczne dotyczące przekazywania przez konsumentów – seniorów nieruchomości na rzecz podmiotów rynkowych w zamian za wypłatę dożywotniego świadczenia pieniężnego, które posłużą do ewentualnego wypracowania rozwiązań prawnych zabezpieczających sytuację konsumentów - seniorów.