Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie przypisaniu obwinionemu odpowiedzialności za wykroczenia, podczas gdy jego zachowanie z uwagi na brak społecznej szkodliwości czynu nie stanowiło wykroczeń z dnia 2020-02-26.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.899.2019
Data sprawy:
2020-02-26
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie przypisaniu obwinionemu odpowiedzialności za wykroczenia, podczas gdy jego zachowanie z uwagi na brak społecznej szkodliwości czynu nie stanowiło wykroczeń.

Sąd Rejonowy wyrokiem nakazowym z dnia 17 października 2019 r. uznał obwinionego za winnego tego, że umieścił ślad białą farbą na podłożu wyłożonym kostką brukową bez zgody zarządzającego tym miejscem, podżegał mieszkańców W. do umieszczenia napisu "Tęsknię za tobą Żydzie" oraz umieścił w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym baner z napisem: "Tęsknię za tobą Żydzie" bez zgody zarządzającego tym miejscem, tj. popełnienia wykroczeń z art. 63a § 1 k.w. i art. 63a § la k.w. i za to wymierzył mu karę grzywny w wysokości 400 złotych.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że przedmiotem ochrony wykroczenia z art. 63a § 1 k.w. jest porządek w miejscach publicznych, którego obwiniony nie pogwałcił, a jego zachowanie nie nosiło cech społecznie szkodliwego. W kontekście niniejszej sprawy należy przede wszystkim mieć na uwadze, że działanie obwinionego było podjęte w celu upamiętnienia ofiar Holocaustu oraz wyrażenia swojego stanowiska na nadal aktualny i budzący duże emocje w debacie publicznej temat antysemityzmu. Jego działanie nie było więc społecznie szkodliwe, ale społecznie pożyteczne. Zdaniem Rzecznika w zachowaniu obwinionego nie można dopatrzyć się społecznej szkodliwości w jakimkolwiek stopniu. Obwiniony korzystał ze swojego konstytucyjnego prawa do przedstawienia poglądu na ważny i wciąż aktualny temat w debacie publicznej, a jego zachowanie nie przyniosło żadnej szkody społeczeństwu.

 


Data odpowiedzi:
2021-01-19
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 19 stycznia 2021 r., sygn. akt III KK 70/20).
Podzielając pogląd Rzecznika Praw Obywatelskich o braku społecznej szkodliwości całokształtu zachowania skazanego w dniu 9 czerwca 2019 r. w W., Sąd stwierdził, że zbędne jest prowadzenie rozważań w tym względzie w odniesieniu do czynów zaskarżonego wyroku. Ich opis nie wskazuje bowiem na wyczerpanie przez osobę, której je przypisano, znamion czynu zabronionego. W opinii Sądu zachowanie R. B. w W. nie może być zrównywane z typowymi zachowaniami osób naruszających art. 63a § 1 k.w. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, obwiniony postrzegał swoje zachowanie jako część szerszego, realizowanego w różnych miejscach na terenie kraju, projektu artystyczno-społecznego, mającego na celu przypomnienie i upamiętnienie historii tych miejsc, w szczególności zamieszkujących je przed laty społeczności żydowskich poddanych eksterminacji przez okupanta niemieckiego podczas II wojny światowej. Mając to na uwadze, zachowanie obwinionego należy postrzegać jako godną uznania, a więc pozbawioną szkodliwości społecznej inicjatywę.