Kasacja w sprawie przypisaniu obwinionemu odpowiedzialności za wykroczenia, podczas gdy jego zachowanie z uwagi na brak społecznej szkodliwości czynu nie stanowiło wykroczeń z dnia 2020-02-26.
Kasacja w sprawie przypisaniu obwinionemu odpowiedzialności za wykroczenia, podczas gdy jego zachowanie z uwagi na brak społecznej szkodliwości czynu nie stanowiło wykroczeń.
Sąd Rejonowy wyrokiem nakazowym z dnia 17 października 2019 r. uznał obwinionego za winnego tego, że podżegał mieszkańców W. do umieszczenia napisu "Tęsknię za tobą Żydzie" oraz umieścił w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym baner z napisem: "Tęsknię za tobą Żydzie" bez zgody zarządzającego tym miejscem, tj. popełnienia wykroczeń z art. 63a § 1 k.w. i art. 63a § la k.w. i za to wymierzył mu karę grzywny w wysokości 300 złotych.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że przedmiotem ochrony wykroczenia z art. 63a § 1 k.w. jest porządek w miejscach publicznych, którego obwiniony nie pogwałcił, a jego zachowanie nie nosiło cech społecznie szkodliwego. W kontekście niniejszej sprawy należy przede wszystkim mieć na uwadze, że działanie obwinionego było podjęte w celu upamiętnienia ofiar Holocaustu oraz wyrażenia swojego stanowiska na nadal aktualny i budzący duże emocje w debacie publicznej temat antysemityzmu. Jego działanie nie było więc społecznie szkodliwe, ale społecznie pożyteczne. Zdaniem Rzecznika zachowaniu obwinionego nie można dopatrzyć się społecznej szkodliwości w jakimkolwiek stopniu. Obwiniony korzystał ze swojego konstytucyjnego prawa do przedstawienia poglądu na ważny i wciąż aktualny temat w debacie publicznej, a jego zachowanie nie przyniosło żadnej szkody społeczeństwu.
W ocenie Sądu Najwyższego ze zgromadzonych materiałów wynika, że organizatorzy akcji postrzegali swoje zachowanie jako projekt artystyczno-społeczny, a żaden z dowodów dołączonych do sprawy tym twierdzeniom nie przeczy. Oznacza to, że uznanie zachowania obwinionego za społecznie szkodliwe pozostawałoby w sprzeczności z konstytucyjna zasadą wolności artystycznej oraz z przepisem Konstytucji, zapewniającym wolność wyrażania swoich poglądów i rozpowszechniania informacji. Uznanie, w realiach sprawy, że ochrona porządku publicznego i prawa do dysponowania miejscem publicznym przeważa nad wskazanymi wolnościami, byłoby rażąco nieproporcjonalne i w konsekwencji niesprawiedliwe. Trudno bowiem zaakceptować pogląd, że zachowanie obwinionego godziło w porządek publiczny, skoro było zapowiedziane, przebiegało w spokoju, nie wywołało trwałych zmian w świecie zewnętrznym, nie było wymierzone w powszechnie akceptowany system wartości, a przeciwnie odwoływało się do wspólnej tragicznej historii i zmierzało do upamiętnienia zamordowanych mieszkańców W. Jest prawdą, że obwiniony nie uzyskał zgody dysponenta miejsca, w którym zawieszono baner. Trudno jednak uznać, że wywieszenie napisu między drzewami na kilkanaście czy kilkadziesiąt minut bez zgody dysponenta miejsca, w realiach rozważanej sprawy naruszało prawo do dysponowania tym miejscem pozwalającym na uznanie, że zachowanie to jest społecznie szkodliwe.