Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę Sejmiku Województwa L. w sprawie wprowadzenia ideologii LGBT do wspólnot samorządowych z dnia 2020-03-07.
Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę Sejmiku Województwa L. w sprawie wprowadzenia ideologii LGBT do wspólnot samorządowych.
Dnia 25 kwietnia 2019 r. Sejmik Województwa L. przyjął uchwałę-stanowisko "w sprawie wprowadzenia ideologii LGBT do wspólnot samorządowych". Jak wynika z protokołu sesji Sejmiku z dnia 25 kwietnia 2019 r., stanowisko zostało przyjęte w drodze. W jej treści nie wskazano jakiejkolwiek podstawy prawnej do jej przyjęcia. W celu uzasadnienia przyjęcia przedmiotowego stanowiska powołano się w jego wstępie na działania zorientowane na promowanie ideologii ruchów LGBT […] zorientowane na anihilację ukształtowanych przez kościół katolicki wartości, które według Sejmiku Województwa L. wymagają sprzeciwu, a także ochrony szkoły i rodziny. W dalszej części stanowiska wyrażono także deklarację działań mających na celu realizację powyższych założeń. Zobowiązania te obejmują swoim zakresem przede wszystkim obszar zadań edukacyjno-wychowawczych szkół i innych placówek oświatowych, a także ochronę nauczycieli, naukowców, przedsiębiorców i przedstawicieli innych zawodów przed poprawnością polityczną. Sformułowano także stanowisko o wierności województwa wobec tradycji narodowej i państwowej, wartości chrześcijańskich oraz wielowiekowej kultury.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że każda czynność organu samorządu terytorialnego musi mieścić się w ramach jego ustawowo określonego zakresu działania, według przypisywanej mu z mocy prawa właściwości. Zakaz wykraczania poza zakres swoich kompetencji odnosi się przy tym do wszelkich form działalności organów władzy, bez względu na to, czy mają one charakter władczy, czy niewładczy, intencyjny, czy konkretny. Nawet podejmując akt o charakterze niewładczym, jak stanowisko czy deklaracja, organ jest bowiem związany zasadą legalizmu, a zatem musi działać w zakresie wyznaczonym normami zadaniowymi oraz w zgodzie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
Zdaniem Rzecznika należy stwierdzić, że przyjmując zaskarżoną uchwałę, Sejmik Województwa L. przekroczył zakres swoich kompetencji oraz zakres zadań samorządu województwa. Akt kreuje bowiem nowe, pozaustawowe zadanie publiczne w postaci obrony przed ideologią LGBT, a deklarując podjęcie działań w celu jego realizacji, ingeruje w sprawy ogólnokrajowe, a także pozostające z mocy ustawy w zakresie kompetencji innych organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej szczebla wojewódzkiego. Najbardziej rażące przekroczenie przez organ w uchwale zakresu jego kompetencji dotyczy obszaru oświaty. W treści aktu wskazano, że Sejmik Województwa L. nie godzi się […] na instalowanie funkcjonariuszy politycznej poprawności w szkołach oraz na wprowadzanie do polskiego systemu oświaty elementów wychowania seksualnego w myśl standardów Światowej Organizacji Zdrowia, a także zobowiązuje się stanąć w obronie szkoły opartej na zasadach chrześcijańskich. Powyższe fragmenty stanowią próbę ingerencji sejmiku województwa w kształtowanie powszechnego programu nauczania, a także w organizację szkół i placówek oświatowych oraz realizację przez nie ich funkcji wychowawczych, w tym w ramach współpracy z rodzicami i organizacjami zewnętrznymi. Chociaż zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt. 1 u.s.w. samorząd województwa wykonuje pewne zadania w zakresie edukacji publicznej, zadania te muszą mieć charakter wojewódzki, a także nie mogą pozostawać w zakresie zadań wyznaczonych prawem organom terenowej administracji rządowej. Żadna z wymienionych powyżej, podniesionych w uchwale spraw nie spełnia tych warunków.
Rzecznik zauważył, że nawet gdyby uznać że sejmik województwa miał kompetencje do przedstawienia stanowiska w sprawach, których uchwała dotyczy, niezmiennie można stwierdzić, że akt ten narusza zasadę legalizmu w zakresie, w jakim zobowiązuje ona organy władzy publicznej do działania w granicach prawa. W żadnym bowiem wypadku, nawet formułując opinię czy stanowisko, sejmik województwa nie może głosić treści zakazanych przez prawo i nawoływać do nieprzestrzegania przepisów prawa powszechnie obowiązującego. W konsekwencji należy stwierdzić, że zaskarżona uchwała jako akt władczy została wydana bez podstawy prawnej, a tym samym z naruszeniem konstytucyjnej zasady legalizmu wyrażonej w art. 7 Konstytucji.
Zdaniem Rzecznika sformułowania zawarte w uchwale należy uznać za bezpośrednią dyskryminację mieszkańców województwa identyfikujących się jako osoby LGBT, poprzez próbę wykluczenia ich ze wspólnoty samorządowej. Ponadto uchwała, w zakresie w jakim dotyczy spraw pozostających w zakresie kompetencji innych organów publicznych, może prowadzić do dyskryminacji także w obszarze stosowania prawa przez te organy i jednostki. Tymczasem zgodnie z art. 32 Konstytucji wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się daną cechą istotną w równym stopniu, powinny być traktowane równo, tj. bez zróżnicowań zarówno faworyzujących jak i dyskryminujących.
Wojewódzki Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, iż uprawnione jest zaklasyfikowanie zaskarżonej uchwały jako uchwały problemowej niespełniającej kryteriów uznania jej za akt z zakresu administracji publicznej. W opinii Sądu zaskarżona uchwała nie dotyczy spraw z zakresu administracji publicznej, gdyż nie stanowi realizacji zadania publicznego przypisanego sejmikowi województwa w drodze ustawy, nie nakłada obowiązku, nie stwierdza uprawnienia lub obowiązku, jak też nie tworzy i nie znosi istniejącego stosunku prawnego. Determinuje to stwierdzenie, że jej kontrola wykracza poza granice kognicji sądu administracyjnego wyznaczonej przepisami ustaw o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i o ustroju sądów administracyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 58 § I pkt I i pkt 5a p.p.s.a. odrzucił więc skargę.