Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie funkcjonowania szkół w związku z pandemią COVID-19.

W dniu 25 marca 2020 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Jeszcze przed ogłoszeniem treści rozporządzenia pojawiały się liczne głosy, że polski system oświaty nie jest przygotowany na nagłe przejście na zdalne nauczanie.

Rzecznik Praw Obywatelskich dostrzega wątpliwości dotyczące przede wszystkim dostępu do sprzętu komputerowego ze stosownym oprogramowaniem oraz szybkiego Internetu. Większość nauczycieli nie dysponuje służbowymi komputerami, zaś te używane w szkołach są często przestarzałe. Brakuje również wsparcia technicznego w razie ewentualnego niepowodzenia w prowadzeniu lekcji przez Internet. Ponadto, pomimo stałego wzrostu stopnia informatyzacji w polskim społeczeństwie nie można założyć, że każdy uczeń ma w domu sprzęt pozwalający mu na wykonanie zadań zleconych przez nauczyciela. Trudna jest zwłaszcza sytuacja dzieci posiadających rodzeństwo, jeśli w domu jest tylko jeden komputer. Zdarza się, że nie jest on dostępny z uwagi na wymóg pracy zdalnej rodziców. Wszystko to sprawia, że równość w dostępie do nauki nie zostanie zapewniona. Oprócz oczekiwanych problemów technicznych pojawia się także kwestia ochrony danych osobowych i prawa do prywatności. Należy pamiętać, że proces edukacyjny może łączyć się z ujawnianiem wielu wrażliwych informacji o uczniach. Przeniesienie nauki do sieci powinno uwzględniać tę prawidłowość i zakładać wdrożenie środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania danych osobowych uczniów.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra Edukacji Narodowej z prośbą o poinformowania w jaki sposób Ministerstwa zamierzają rozwiązać wskazane wyżej kwestie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pismem z dnia 9 kwietnia 2020 r. poinformował Rzecznika Praw Obywatelskich, że w dniu 20 marca 2020 r. zostało wydane rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 zawierające rozwiązania umożliwiające szkołom i placówkom pracę w zmienionych warunkach kształcenia, z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Zgodnie z tym rozporządzeniem, dyrektor szkoły ustala, we współpracy z nauczycielami, tygodniowy zakres treści nauczania do zrealizowania w poszczególnych oddziałach klas oraz na zajęciach realizowanych w formach pozaszkolnych. Podkreślić należy, że realizacja przez szkoły podstawy programowej odbywa się z uwzględnieniem ograniczeń wynikających ze specyfiki zajęć realizowanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Szkoły mają tym samym możliwość indywidualnego decydowania o ewentualnych zmianach zakresu treści nauczania. Natomiast sposób prowadzenia przez nauczycieli poszczególnych zajęć powinien uwzględniać specyfikę pracy zdalnej. Oznacza to, że w miarę możliwości technicznych, i stosownie do wieku uczniów, tylko część zajęć prowadzonych przez nauczycieli powinna odbywać się "na żywo", natomiast pozostała część zajęć powinna polegać w szczególności na udostępnianiu uczniom przez dostępne platformy i komunikatory odpowiednio przygotowanych materiałów do nauki, i zapewnieniu możliwości konsultacji z nauczycielem.
Ponadto, Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadziło zmiany umożliwiające m.in. bezpłatne użyczenie uczniom i nauczycielom sprzętu do kształcenia na odległość, zdalne podejmowanie decyzji przez rady pedagogiczne oraz możliwość składania dokumentów zdalnie czy ogłaszania wyników rekrutacji na stronach internetowych szkół. Ministerstwo dodatkowo podjęło, wiele innych działań, które mają na celu wsparcie szkół, m.in. udostępnienie szkołom zintegrowanej platformy edukacyjnej, współpraca z Telewizją Polską w zakresie uruchomienia oferty edukacyjnej adresowanej dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych czy udostępnienie bezpłatnych podręczników w wersji elektronicznej.