Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w sprawie o ustalenie płci.

Powód jest osobą transpłciową typu M/K, metrykalnie jest płci męskiej, ale identyfikuje się z płcią żeńską. W związku z tym wniósł do Sądu Okręgowego powództwo o ustalenie płci na podstawie art. 189 k.p.c. Po stronie pozwanej wskazano matkę powoda. W prawie polskim, pomimo podejmowanych inicjatyw legislacyjnych w tym zakresie nie istnieją przepisy prawne regulujące wprost procedurę pełnego uzgodnienia płci w sposób zgodny ze standardami międzynarodowymi. Jedynym dostępnym dla osób transpłciowych rozwiązaniem jest w tej sytuacji wytoczenie powództwa przeciwko rodzicom na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego. Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że podstawową przyczyną umorzenia postępowania stanowiło błędne założenie Sądu o współuczestnictwie koniecznym biernym obojga rodziców powoda w postępowaniu o ustalenie płci, podczas gdy ani przepisy prawa, ani najnowszy przyjęty w judykaturze standard nie uzasadniają wymogu łącznego uczestnictwa po stronie pozwanej obojga rodziców, tym bardziej w sytuacji, w której jedno z rodziców nie żyje. Powód wytoczył więc powództwo jedynie przeciwko żyjącej matce i nie wystąpił w nim o ustanowienie kuratora za nieżyjącego ojca. Skierowanie powództwa wyłącznie przeciwko matce spełnia, w ocenie Rzecznika, wymagania trybu procesowego, a ustanawianie kuratora za drugiego, nieżyjącego rodzica jest nieuzasadnione i prowadzi jedynie do niepotrzebnego przedłużenia postępowania, które zgodnie ze standardami ochrony praw człowieka powinno być prowadzone w sposób możliwie szybki i zapewniający poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego powoda.