Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie zwrotu kosztów za zakup biletów w ramach akcji #LotDoDomu.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne wnioski od obywateli, którzy powrócili do Polski w ramach akcji #LotDoDomu. Wnioskodawcy pytają o możliwość uzyskania zwrotu kosztów poniesionych w związku z zakupem biletów lotniczych w ramach tej akcji. Nagła decyzja o zamknięciu granic spowodowała, że wielu z nich poniosło znaczną szkodę majątkową. Część wnioskodawców wskazuje m.in. na fakt, że poniosła koszty zakupionych wcześniej biletów lotniczych. W niektórych przypadkach dotyczy to lotów organizowanych przez PLL LOT.

Wnioskodawcy zwracają także uwagę na stosunkowo wysoką cenę biletów powrotnych, co dla wielu z nich okazało się szczególnie dotkliwe w obliczu trudnych warunków na rynku pracy, w związku z obowiązującym obecnie stanem epidemii. Wydaje się, że mogło to wpływać na faktyczną dostępność akcji dla niektórych podróżnych, co mogło mieć istotne znaczenie z punktu widzenia prawa do opieki za granicą, o którym mowa w art. 36 Konstytucji.

Rzecznik zapoznał się również z odpowiedzią Ministerstwa Spraw Zagranicznych udzieloną na zapytanie poselskie w sprawie organizacji programu #LotDoDomu, w której to odpowiedzi wskazano na przyczyny nieskorzystania z Unijnego mechanizmu ochrony ludności (UCPM). Ministerstwo wskazało, że z programu można było skorzystać jedynie dla lotów pozaeuropejskich. Ministerstwo zwróciło również uwagę, że konieczność podjęcia natychmiastowych działań w związku z zamknięciem utrudniała skorzystanie z czasochłonnej procedury unijnej. Intencją polskich władz było również nienadużywanie instrumentu unijnego. W ocenie Rzecznika nie jest jasne, w jaki sposób zgodne z procedurą skorzystanie z programu mogłoby stanowić jego nadużycie

Rzecznik zwrócił się do Szefa Kancelarii z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie i wskazanie, czy planowane jest stworzenie systemu rekompensat dla osób, które poniosły koszty lotów.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w piśmie z 3 czerwca 2020 r. wyjaśnił, że program "Lot do domu" umożliwił powrót o kraju ponad 55 tys. obywateli RP z ponad 70 miejsc na sześciu kontynentach. Dla jego realizacji konieczne było uruchomienie 388 połączeń. Skorzystanie z programu było płatne na podstawie taryfikatora określonego przez PLL LOT. Podróżujący płacili zryczałtowaną stawkę, której wysokość zależała od kierunku, z którego realizowany był przelot: 400-800 PLN w granicach Europy i 1600-2400 PLN za przelot dalekiego zasięgu. Różnica między przychodem z opłat wniesionych przez pasażerów, a rzeczywistym kosztem była pokrywana z budżetu państwa. Pasażerowie, którzy mieli uprzednio wykupione bilety, a których wykorzystanie nie było możliwe ze względu na spowodowane pandemią odwołanie lotów, mają prawo do otrzymania zwrotu środków. Szef Kancelarii PRM poinformował także, że wg danych uzyskanych w PLL LOT, z ogólnej liczby 694 reklamacji dot. różnych aspektów realizacji lotów, tylko 36 dotyczyło oczekiwania zwrotu ceny biletu (tyle osób uznało, że taki powrót do kraju powinien być bezpłatny). Stanowi to niecałe 5% reklamacji zgłoszonych w ramach programu "Lot do domu" lub 0,06% ogółu pasażerów.