Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 2020-05-15.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Skarżąca wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad dziadkiem. Rozpoznając wniosek Skarżącej organ I instancji działający z upoważnienia Wójta Gminy Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wydał decyzję o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Z uzasadnienia wydanego rozstrzygnięcia wynika, że powodem odmowy przyznania świadczenia było powstanie niepełnosprawności osoby podlegającej opiece po 25. roku życia, posiadanie przez Skarżącą uprawnienia do specjalnego zasiłku opiekuńczego, brak pokrewieństwa Skarżącej z dziadkiem w pierwszym stopniu oraz fakt istnienia osób z nim spokrewnionych w pierwszym stopniu. Od decyzji organu I instancji Skarżąca wniosła odwołanie wnioskując o uchylenie zaskarżonej decyzji i ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Po rozpoznaniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze wydało decyzję o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji organu I instancji.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich z przedstawioną przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze oraz organ I instancji argumentacją uzasadniającą odmowę przyznania Skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie sposób się zgodzić. Zgodnie z aktualną teorią wykładni prawa, nie istnieje czyste, abstrakcyjne znaczenie przepisu, które mogłoby być przyjęte bez jakichkolwiek zabiegów interpretacyjnych. Nawet pozornie proste przepisy wymagają bowiem dokonywania pewnych założeń i przyjmowania pewnych definicji i konkretnego rozumienia słów i kontekstów. Zastosowana przez organy obu instancji wykładnia przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych doprowadziła do rozstrzygnięcia, które w świetle powszechnie akceptowanych wartości jest niesłuszne, niesprawiedliwe, nieracjonalne i nieodpowiadające ratio legis u.o.ś.r. Odstępstwo od sensu językowego przepisów było nie tylko prawem, ale wręcz obowiązkiem organów.
Podkreślenia wymaga, że ojciec Skarżącej sam jest osobą schorowaną, wymagającą wsparcia, legitymującą się orzeczeniem o okresowej całkowitej niezdolności do pracy pobierającą jego stan zdrowia uniemożliwia mu samodzielne sprawowanie opieki nad ojcem. Natomiast ciotka skarżącej od 25 lat mieszka wraz z mężem poza granicami Polski. W związku z tym cały ciężar opieki nad niepełnosprawnym dziadkiem, także w aspekcie finansowym, spoczywa na Skarżącej, która sprawuje rzeczywistą opiekę. W tym stanie faktycznym, w ocenie Rzecznika, należało przyjąć, że zaktualizował się obowiązek alimentacyjny Skarżącej jako zobowiązanej w dalszej kolejności względem dziadka, co czyni ją osobą uprawnioną do żądanego świadczenia pielęgnacyjnego. Akceptacja odmiennej wykładni omawianych przepisów w okolicznościach rozpoznawanej sprawy prowadziłaby do pozbawienia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wnuczki faktycznie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym dziadkiem. Organy obu instancji w żaden sposób nie odniosły się do tej kwestii.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarga zasługuje na uwzględnienie. Na podstawie zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego, należało przyjąć, że dzieci S.R. nie są w stanie zapewnić mu faktycznej opieki. Mając zatem na względzie przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego należało przyjąć, że zaktualizował się obowiązek alimentacyjny Skarżącej. Odmienna ocena tych okoliczności prowadziłaby do pozbawienia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osoby faktycznie sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Akceptacja stanowiska organu naruszałaby wynikające z Konstytucji RP zasady sprawiedliwości społecznej, a także nakaz szczególnej pomocy władzy publicznej rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej.