Wystąpienie do Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie praktyki postępowania urzędu z zawiadomieniami o zgromadzeniach publicznych z dnia 2020-05-18.
Wystąpienie do Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie praktyki postępowania urzędu z zawiadomieniami o zgromadzeniach publicznych.
Rzecznik Praw Obywatelskich z uwagą śledzi działania władz publicznych dotyczące realizowania przez obywateli konstytucyjnej wolności zgromadzeń publicznych, stanowiącej jeden z fundamentów funkcjonowania demokratycznego państwa i społeczeństwa obywatelskiego. Rzecznik nie kwestionuje tego, że wolność ta nie ma charakteru absolutnego i może podlegać ustawowym ograniczeniom. Obecna sytuacja zagrożenia epidemicznego niewątpliwie uzasadnia wprowadzenie restrykcji co do sposobu organizacji zgromadzeń publicznych. Ograniczenia te powinny jednak spełniać wymogi określone w art. 31 ust. 3 Konstytucji, a więc być przede wszystkim proporcjonalne i nie naruszać istoty wolności zgromadzeń publicznych.
Całkowity zakaz organizacji zgromadzeń publicznych został wprowadzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Zakaz ten został podtrzymany także w ostatnim rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (dalej jako: "rozporządzenie RM").
Tymczasem do Biura RPO zwrócił się obywatel, który w ostatnim czasie próbował dokonać zgłoszenia zgromadzenia publicznego w Warszawie w oparciu o przepisy Prawa o zgromadzeniach. Organ gminy nie zamieścił w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o miejscu i terminie organizowanego zgromadzenia. Nie wydał również decyzji o zakazie zgromadzenia. Zamiast tego organ powiadomił wnioskodawcę, że zgłoszone przez niego zgromadzenie publiczne nie może zostać zarejestrowane z uwagi na obowiązujący zakaz organizowania zgromadzeń w rozumieniu Prawa o zgromadzeniach. Skarżący wniósł odwołanie do sądu w tej sprawie.
W ocenie Rzecznika w takich sprawach, po otrzymaniu zawiadomienia Wnioskodawcy, organ gminy powinien zastosować procedurę uregulowaną w Prawie o zgromadzeniach, tj. udostępnić niezwłocznie na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej informację o miejscu i terminie organizowanego zgromadzenia zgodnie z art. 7 ust. 3 tej ustawy i ewentualnie, w przypadkach uzasadnionych, wydać decyzję administracyjną o zakazie zgromadzenia na podstawie art. 14 ustawy.
Rzecznik podkreślił, że całkowity zakaz zgromadzeń publicznych budzi wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjnego prawa obywateli do zgromadzeń wynikającego z art. 57 Konstytucji, w szczególności w kontekście konstytucyjnie dopuszczalnych ograniczeń praw podmiotowych i zasady proporcjonalności.
Rzecznik zwrócił się do Prezydenta z prośbą o zmianę praktyki postępowania z wpływającymi do Urzędu m.st. Warszawy zawiadomieniami o planowanych zgromadzeniach publicznych i stosowanie przepisów Prawa o zgromadzeniach oraz o powiadomienie o podjętych w tym celu działaniach.