Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego stwierdzającego nabycie spadku z dnia 2020-05-28.
Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego stwierdzającego nabycie spadku.
Postanowieniem z dnia 15 lipca 2003 r. Sąd Rejonowy na wniosek L.F. przy uczestnictwie R.F., D.F., K.S. oraz A.F. stwierdził, że spadek po J.F. na podstawie testamentu nabyli żona L.F. i syn R.F. po 1/3 części każde z nich oraz wnuki D.F., A.F. i K.S. po 1/9 części każde z wnuków, z tym że należące do spadku gospodarstwo rolne odziedziczyli z mocy ustawy żona L.F. i syn R.F. po 1/2 części każde z nich. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się wobec niezłożenia przez strony apelacji.
Należy wskazać, iż przywołane rozstrzygnięcie zapadło, mimo że w chwili złożenia wniosku przez L.F. w obrocie funkcjonowało już prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po J.F. Wymaga podkreślenia, że Sąd Rejonowy w dniu 29 marca 2001 r. w sprawie również z wniosku L.F., przy udziale R.F., A.F., D.F. oraz K.F. stwierdził, że spadek po J.F. nabyli na podstawie ustawy żona L.F. w 1/3 części, syn R.F. części oraz wnuki D.F., K.S. i A.F. w 1/9 części każdy z nich. Także i to postanowienie spadkowe uprawomocniło się na poziomie Sądu I instancji.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich postanowienie Sądu Rejonowego dnia 15 lipca 2003 r. zapadło wskutek rażącego naruszenia prawa procesowego. Przeprowadzenie postępowania cywilnego w zakresie kolejnego złożonego wniosku było niedopuszczalne. Sąd Rejonowy pominął bowiem dyspozycję art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., która z mocy art. 13 § 2 k.p.c. ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym dotyczącym stwierdzenia nabycia spadku. Zgodnie z pominiętym przepisem proceduralnym sąd spadku winien odrzucić wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, jeżeli sprawa dotycząca stwierdzenia nabycia spadku po tej samej osobie została już prawomocnie rozpoznana. Należy mieć na uwadze, że wyznacznikiem przedmiotowym powagi rzeczy osądzonej prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku pozostaje osoba spadkodawcy. Stąd też postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie mają ten sam przedmiot rozstrzygnięcia. W ocenie Rzecznika wskazane rażące uchybienie proceduralne doprowadziło do sytuacji prawnej, w ramach której w obrocie funkcjonują dwa prawomocne postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie. Taki stan prawny winien być kwalifikowany jako naruszenie zasad i praw określonych w Konstytucji RP. Stąd też w sprawie zaktualizowała się podstawa skargi nadzwyczajnej.
Sąd Najwyższy uchylił postanowienie Sądu Rejonowego w B. P. z 15 lipca 2003 r. w całości i umorzył postępowanie w sprawie. W ocenie Sądu Najwyższego, sformułowany przez Rzecznika zarzut naruszenia prawa procesowego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 669 w zw. z art. 677 § 1 k.p.c, w następstwie pominięcia dyspozycji art. 199 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. należy uznać za zasadny, albowiem wydanie przez sąd kolejnego rozstrzygnięcia, dodatkowo odmiennego niż wcześniejsze prawomocne już postanowienie - samo w sobie - jest niedopuszczalne i narusza przepisy prawa. W realiach przedmiotowej sprawy jest niewątpliwe, że postanowieniem z dnia 15 lipca 2003 r. Sąd Rejonowy w B. P. ponownie orzekł w sprawie, która między tymi samymi stronami została już prawomocnie osądzona. Sąd ten z uwagi na treść art. 199 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 § 2 k.p.c, a więc ze względu na zaistnienie negatywnej przesłanki procesowej, nie mógł po raz drugi rozpoznawać merytorycznie sprawy z wniosku L. F. o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym J. F.