Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie braku uregulowania zasad eksploatacji i kosztów utrzymania schronów w budynkach wspólnot mieszkaniowych.

Począwszy od pierwszego wystąpienia w tej kwestii, na przestrzeni lat kolejni Rzecznicy Praw Obywatelskich wskazywali na konieczność prawnego uregulowania zasad eksploatacji i kosztów utrzymania schronów, znajdujących się w budynkach mieszkalnych, będących własnością wspólnot mieszkaniowych i wnioskowali o podjęcie określonych działań, w celu wyeliminowania luki prawnej w omawianym zakresie. W odpowiedzi zaś urzędujący ministrowie informowali o trwających pracach legislacyjnych, żaden jednak z projektów, nad którymi pracował parlament, nie stał się obowiązującym prawem.

Przedłużający się stan nieuregulowania zasad eksploatacji, w tym kosztów utrzymania schronów powodował, że członkowie wspólnot mieszkaniowych skarżyli się na konieczność ponoszenia tych kosztów. Mimo upływu lat, sytuacja prawna w tej materii nie uległa zmianie.

Rzecznik zauważył, że w przygotowanym przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w ubiegłym roku projekcie z dnia 2 lipca 2019 r. ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, który nie został nawet skierowany do prac sejmowych, znajdował się zapis, iż "za bieżące utrzymanie budowli ochronnych, a w przypadku ich braku, za doraźne przygotowanie miejsc ukrycia, odpowiada właściciel, zarządca budowli ochronnej lub obiektu budowlanego przeznaczonego na pobyt ludzi". Można zatem domniemywać, że intencją projektodawcy było, aby w przypadku schronów znajdujących się w budynkach wspólnot mieszkaniowych, obowiązek bieżącego ich utrzymania spoczywał na właścicielach lokali - członkach wspólnot mieszkaniowych.

Z punktu widzenia organu stojącego na straży praw obywatelskich, w tym również praw majątkowych obywateli, ten kierunek uregulowania tej kwestii przez ustawodawcę nie znajduje uzasadnienia w sposobie wykorzystania i przeznaczenia tych budowli, i nie jest do zaakceptowania. Dla właścicieli lokali - członków wspólnot mieszkaniowych oznaczałby w istocie ustawowe nałożenie na nich obowiązku pokrywania kosztów bieżącego utrzymania budowli ochronnych, które nie są przeznaczone do ich wyłącznego wykorzystania. W ocenie Rzecznika rozwiązanie nakładające obowiązki finansowe związane z utrzymaniem schronów wyłącznie na właścicieli wyodrębnionych lokali oznaczać będzie niedopuszczalne przerzucenie na obywateli ciężarów finansowych, które spoczywać powinny na władzy publicznej.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w tej sprawie, a przede wszystkim o zainicjowanie prac legislacyjnych, które w sposób niebudzący wątpliwości uregulują zasady eksploatacji i koszty utrzymania schronów, znajdujących się w budynkach wspólnot mieszkaniowych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 18 sierpnia 2020 r. poinformował, że w resorcie trwają prace nad projektem regulacji dotyczącej ochrony ludności, zarządzania kryzysowego i obrony cywilnej. W odniesieniu do kwestii ponoszenia przez wspólnoty mieszkańców kosztów utrzymania schronów, które mogłyby być również wykorzystane w celu zapewnienia ochrony osób nienależących do danej wspólnoty podkreślił, że zasadniczo pomieszczenia te mają zapewniać ochronę osobom zamieszkującym budynki, w których te schrony funkcjonują. Ponadto zauważył, że w wielu przypadkach pomieszczenia te są wykorzystywane także dla zaspokojenia innych potrzeb członków wspólnot mieszkaniowych (np. warsztaty, suszarnie, pralnie, magazyny), a co za tym idzie, ponoszenie kosztów ich utrzymania przez te wspólnoty wydaje się być uzasadnione.