Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie uniemożliwienia oskarżonemu realizacji prawa do obrony z dnia 2020-07-06.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.292.2018
Data sprawy:
2020-07-06
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie uniemożliwienia oskarżonemu realizacji prawa do obrony.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 374 § 1 Kodeksu postępowania karnego, obecność oskarżonego na rozprawie nie jest już jego obowiązkiem, a jedynie prawem. Niemniej jednak prawo oskarżonego do obecności na rozprawie zobowiązuje sąd do prawidłowego powiadamiania go o terminach rozpraw i wyłącza przeprowadzenie rozprawy podczas nieobecności oskarżonego, w sytuacji gdy brak jest dowodu prawidłowego doręczenia wezwania lub zawiadomienia o jej terminie. Nieprawidłowe powiadomienie o rozprawie jest zatem równoznaczne z niepowiadomieniem o niej i w rezultacie implikuje zawsze koniecznością zaniechania jej przeprowadzenia. Pierwszoplanową rzeczą jest więc zapewnienie mu gwarancji procesowych podjęcia oraz zrealizowania rzeczywistej i świadomej decyzji woli czy chce on wziąć udział w rozprawie. W realiach niniejszej sprawy wysłane wezwanie na termin rozprawy wraz z odpisem aktu oskarżenia, zawierało błędne wskazanie imienia oskarżonego. Ta pomyłka uszła uwadze Sądu Rejonowego, który na rozprawie uznał, że oskarżony został prawidłowy wezwany. Nie ulega wątpliwości, że wadliwe wskazanie imienia oskarżonego spowodowało sytuację, że wezwanie to w ogóle nie mogło zostać doręczone oskarżonemu w sposób realny. Powyższe prowadzi do jednoznacznego wniosku, że oskarżony nie został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy.

 


Data odpowiedzi:
2020-11-05
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 5 listopada 2020 r., sygn. akt V KK 304/20).
W ocenie Sądu Najwyższego zawiadomienie o terminie rozprawy skierowane zostało do innej niż oskarżony osoby. Tym samym w ogóle nie zrealizowano obowiązku powiadomienia oskarżonego o terminie rozprawy. Stwierdzenie, że doszło do prawidłowego doręczenia zawiadomienia o terminie rozprawy byłoby bowiem możliwe tylko w wypadku, gdyby zawiadomienie zawierało w pełni poprawne dane personalne (imię i nazwisko) oskarżonego. Wadliwe ich określenie powoduje sytuację, w której wezwanie czy zawiadomienie dotyczy w istocie innej osoby. W związku z powyższym Sąd Najwyższy uznał kasację za uzasadnioną.