Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie opóźnień w wypłacie świadczeń.

W ostatnim czasie znacznie wzrosła liczba wniosków do Rzecznika Praw Obywatelskich zawierających skargi na działania ZUS w przedmiocie kilkumiesięcznych oczekiwań na wypłatę świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, w szczególności zasiłków chorobowych i zasiłków macierzyńskich. Długotrwałość postępowania przy rozpoznawaniu wniosków wpływa na sytuację finansową wnioskodawców. W wielu przypadkach osoby skarżące się to samotne matki, dla których brak środków pieniężnych prowadzi do ubożenia i wpadania w spiralę zadłużenia związaną z niemożnością spłacania swoich zobowiązań finansowych, nie wspominając o konieczności pokrywania bieżących wydatków życia codziennego. Brak świadczeń wpływa także na możliwości kontynuowania leczenia, które w obecnych warunkach epidemii, w wielu przypadkach jest możliwe jedynie odpłatnie, poza świadczeniodawcami NFZ.

Skarżący podnoszą, że w aktualnych okolicznościach, w szczególności utrudnionego osobistego kontaktu z organem rentowym, brak jest skutecznego środka prawnego pozwalającego na wyegzekwowanie wypłaty świadczeń. Ponadto, co nie jest bez znaczenia, osoby te nie mogą liczyć na odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczeń, ponieważ art. 31zd ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych stanowi, że jeżeli termin wydania decyzji lub wypłaty świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, w razie przekroczenia tego terminu Zakład nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego.

Z uwagi na powyższe, Rzecznik zwrócił się do Prezes z prośbą o udzielenie informacji czy i jakie środki zaradcze zostaną wprowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu wyeliminowania występujących przypadków wielomiesięcznego oczekiwania na wypłatę należnych świadczeń.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Członek Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pismem z dnia 29 lipca poinformował Rzecznika Praw Obywatelskich, że w okresie stanu pandemii zwiększył się zakres zadań wykonywanych przez Zakład. Zakład rozpatruje wnioski o nowe świadczenia i uprawnienia wynikające z Tarczy Antykryzysowych m.in. wypłata świadczeń postojowych czy wypłata dodatkowych zasiłków opiekuńczych. Zwiększył się również wpływ wniosków o świadczenia z ubezpieczenia chorobowego realizowanych przez ZUS. Nie zawsze dłuższe oczekiwanie na wypłatę zasiłku wynika z przyczyn leżących po stronie Zakładu. Często jest to związane z niekompletną dokumentacją i koniecznością jej pozyskania od ubezpieczonych lub ich płatników składek. Ponadto, ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu COVID-19 zostało wprowadzone szczególne rozwiązanie dotyczące wypłaty odsetek od nieterminowych wypłat świadczeń. Zgodnie z tym rozwiązaniem, jeżeli termin wypłaty świadczeń przez ZUS przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, w razie przekroczenia tego terminu ZUS nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Zakład dokłada wszelkich starań, aby pomimo szczególnej sytuacji spowodowanej COVID-19, świadczenia były wypłacane terminowo. Pomimo zdarzających się opóźnień wszystkie należne środki są świadczeniobiorcom sukcesywnie wypłacane. W celu przyspieszenia realizacji wypłat zasiłków Zakład podjął odpowiednie działania, m.in. wprowadził nowe instrumenty informatyczne, które przyspieszają i usprawniają obsługę wniosków jak również pracownicy innych komórek wspierają komórki zajmujące się obsługą wniosków o zasiłki.