Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rozwoju w sprawie środków podejmowanych przez rząd polski w związku z sytuacją epidemiczną.

Swoboda działalności gospodarczej należy do podstawowych zasad ustroju państwa polskiego, objęta jest gwarancjami konstytucyjnymi. Kształtuje prawo podmiotowe skuteczne wobec organów administracji publicznej, a obejmuje w szczególności prawo do podejmowania decyzji gospodarczych, w tym dotyczących wprowadzania do obrotu i handlu towarami. Swoboda działalności gospodarczej może być realizowana przez podmioty prywatne na terytorium naszego kraju, a w związku z uczestnictwem w Unii Europejskiej, w równym stopniu, na obszarze unijnego rynku wewnętrznego. Jego podstawowym elementem jest swobodny przepływ towarów, gwarantowany przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Szereg środków prowadzących do prawnego i faktycznego ograniczenia swobody przepływu towarów zostało wprowadzonych Polsce w ostatnich miesiącach w związku z sytuacją epidemii koronawirusa. Dotyczyły one w pierwszej mierze sprzętu medycznego, np. respiratorów, oraz środków bezpieczeństwa indywidualnego, w tym maseczek, kombinezonów, rękawiczek czy substancji odkażających.

W celu zapewnienia pełnego przestrzegania zakazów ograniczeń swobody przepływu towarów, a także zasad uczciwej konkurencji i bezpieczeństwa prawnego, dyrektywa Unii Europejskiej nr 2015/1535 ustanowiła procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych, zobowiązując państwa członkowskie do powiadamia Komisji Europejskiej oraz innych członków Unii o projektach przepisów mogących stanowić barierę w handlu w ramach unijnego rynku wewnętrznego.

Przegląd prowadzonej przez Komisję Europejskiej bazy TRIS wskazuje, że władze polskie udzieliły do tej pory tylko jednego powiadomienia o projekcie przepisów objętych wymogiem dyrektywy, tj. projektu późniejszego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się zatem z prośbą o informację, czy wcześniejsze akty Rady Ministrów, odpowiednio: rozporządzenie z dnia 31 marca oraz rozporządzenie z 10 kwietnia 2020 r., również zostały notyfikowane Komisji Europejskiej, względnie, z jakiego powodu miały nie podlegać procedurze notyfikacyjnej. Rzecznik poprosił także o informację, czy dokonano podobnej notyfikacji w odniesieniu do projektu rozporządzenia z dnia 2 maja 2020 r., zastępującego rozporządzenie, którego projekt został notyfikowany, a także kolejnego rozporządzenia z dnia 16 maja zastępującego to poprzednie. Oba akty Rady Ministrów utrzymywały ograniczenia w obrocie, aczkolwiek w zmniejszonym przedmiotowo zakresie.

W ocenie Rzecznika wskazane wyżej rozporządzenia Rady Ministrów nie były jedynymi ograniczeniami swobody przepływu towarów, które zostały wprowadzone w ostatnich miesiącach, o których powinny zostać powiadomione inne państwa UE i Komisja Europejska.

Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie wyjaśnień w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju pismem z dnia 3 sierpnia 2020 r. poinformowała Rzecznika Praw Obywatelskich, że minister właściwy do spraw gospodarki jest koordynatorem krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Za jego pośrednictwem przekazywane są do Komisji Europejskiej projekty aktów prawnych, celem dokonania ich notyfikacji. Oznacza to, że Minister Rozwoju jedynie przekazuje do KE dokumenty przygotowane przez właściwe dla danego projektu ministerstwo i nie posiada uprawnień, by bez wniosku bądź zgody, czy też wbrew woli autora projektu aktu prawnego, samodzielnie zgłaszać dany projekt do notyfikacji. Ministerstwo Rozwoju wyraża swoją opinię, w ramach konsultacji międzyresortowych, zgodnie zaś z ustawą o działach administracji rządowej, Regulaminem pracy Rady Ministrów oraz rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych obowiązek oceny, czy projektowane przepisy spełniają przesłanki przepisów technicznych w rozumieniu dyrektywy 2015/1535/UE oraz podjęcia decyzji o skierowaniu projektu do notyfikacji spoczywa na projektodawcy.