Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie za naruszenie zasady równego traktowania ze względu na płeć z dnia 2020-07-31.

Adresat:
Sąd Okręgowy
Sygnatura:
XI.801.8.2019
Data sprawy:
2020-07-31
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie za naruszenie zasady równego traktowania ze względu na płeć.

Wyrokiem z dnia 24 lipca 2019 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo o zasądzenie od pozwanej kwoty 1480 zł, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania (i zarazem zadośćuczynienia) za naruszenie zasady równego traktowania ze względu na płeć (tożsamość płciową) w postaci dyskryminacji bezpośredniej oraz molestowania, wniesione na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Sąd I instancji uznał, że powódka nie udowodniła naruszenia, a pozwana zdołała wykazać, że się go nie dopuściła. Za istotną okoliczność Sąd I instancji uznał fakt, że powódka wprowadziła pozwaną w błąd w toku procesu rekrutacyjnego co do własnych danych i tożsamości, gdyż jej wygląd i imię, którym się posługiwała wskazywały na to, że jest kobietą, podczas gdy jej postępowanie sądowe o ustalenie płci żeńskiej pozostawało wówczas w toku, a jej dokument tożsamości wskazywał na płeć i imię męskie. Zdaniem Sądu pozwany miał prawo oczekiwać od powódki, że jej strój służbowy będzie zgodny z danymi metrykalnymi, a zatem że zgodzi się ona na pracę w męskim uniformie. Odmowa pracy w stroju kobiecym osobie, która "wówczas była jeszcze mężczyzną" nie stanowiło, zdaniem Sądu I instancji, naruszenia zasady równego traktowania ze względu na płeć, co w uzasadnieniu wyroku podparto rozważaniami na temat możliwości noszenia spodni przez kobiety.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich Sąd I instancji nie rozważył postawionych zarzutów w kontekście zakazu dyskryminacji ze względu na tożsamość płciową, a wyłącznie w kontekście zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, co doprowadziło do błędnego zastosowania ustawy o równym traktowaniu. W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wyraźnie wskazał, że powódka musiała udowodnić fakt naruszenia zasady równego traktowania, a pozwana zobowiązana była wykazać, że nie dopuściła się naruszenia. Taka ocena jest w sposób oczywisty sprzeczna z brzmieniem art. 14 ustawy o równym traktowaniu. Z ust. 2 wskazanego przepisu wynika bowiem, że osoba, która zarzuca naruszenie zasady równego traktowania jest zobowiązana uprawdopodobnić, a nie udowodnić fakt jej naruszenia. W kontekście postawionego w pozwie zarzutu molestowania, Sąd I instancji zupełnie nie odniósł się do niego w uzasadnieniu wyroku, trudno zatem ocenić, czy w ogóle go rozważył. Zdaniem Rzecznika żadna uzasadniona prawnie konieczność nie pozwala stwierdzić, że pozwana słusznie wymagała od powódki przyjęcia męskiego umundurowania. Postawienie powódce takiego warunku wskazuje jednocześnie, że pozwana nie okazała zrozumienia dla tożsamości płciowej powódki i mimo jej płci odczuwanej i wyglądu potraktowała ją zgodnie z płcią metrykalną, jako mężczyznę. Takie działanie, w sytuacji, w której wywołało u powódki subiektywne odczucie poniżenia i upokorzenia, powinno zostać uznane za nierówne traktowanie ze względu na tożsamość płciową w postaci molestowania.