Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych w sprawie wszczęcia postępowań dyscyplinarnych przeciwko członkom Stałego Prezydium Forum Współpracy Sędziów.

Z komunikatu opublikowanego na stronie internetowej Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów wynika, że sędziom zarzuca się popełnienie przewinienia dyscyplinarnego, polegającego na odmowie podania w oświadczeniu danych i informacji dotyczących ich przynależności do zrzeszeń i stowarzyszeń, zatajając fakt członkostwa w zrzeszeniu Forum Współpracy Sędziów i w jego organie o nazwie Stałe Prezydium oraz zataili okres członkostwa w tych strukturach, przez co, w ocenie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, dopuścili się również uchybienia godności urzędu.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że wolność zrzeszania się sędziów została w sposób szczególny ograniczona konstytucyjnie. Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów. W pozostałych aspektach sędziowie i prokuratorzy korzystają z ochrony analogicznej do pozostałych obywateli gwarantowanej przez Konstytucję oraz Europejską Konwencję Praw Człowieka.

W ocenie Rzecznika stowarzyszenia sędziowskie realizują cele publiczne, zaś przynależność do nich objęta jest ochroną danych osobowych. Obowiązujący w tym zakresie standard ochrony został określony przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, który uznał, że żądanie przez pracodawcę podania przez związek zbiorczej listy pracowników korzystających z ochrony związkowej jest niezgodne z ustawą o ochronie danych osobowych. Ponieważ stowarzyszenia sędziowskie pełnią funkcje zrzeszeniowe podobne pod pewnymi względami do funkcji wypełnianych przez związki zawodowe to fakt przynależności do tego typu stowarzyszeń jest objęty ochroną danych osobowych na gruncie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r.

Zdaniem Rzecznika obowiązek składania oświadczeń o przynależności do zrzeszeń oraz ich upublicznienie może wywołać efekt mrożący, który narusza chronione konstytucyjnie i konwencyjnie prawo do zrzeszania się sędziów i prokuratorów. W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych z prośbą o przedstawienie wyjaśnień w tej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych w piśmie z 13 sierpnia 2020 r. nie zgodził się ze stwierdzeniem Rzecznika, iż sędziowie - członkowie Stałego Forum Współpracy Sędziów stoją pod zarzutem przewinień dyscyplinarnych z art. 107 § 1 pkt. 1 i 5 Prawa o ustroju sądów powszechnych (dalej u.s.p.), mających polegać na oczywistej i rażącej obrazie przepisu art. 88a § 1 u.s.p. Polemika Rzecznika z regulacjami ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw nie może być przesłanką negacji obowiązujących regulacji ustawowych zarówno przez Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, jak i innych sędziów, którzy zobowiązani są do przestrzegania przepisu art. 178 ust. 1 Konstytucji. Powinność przestrzegania przez sędziów przepisu art. 88a § 1 u.s.p. nie ma żadnego związku z konstytucyjną wolnością przynależności do zrzeszeń. Rzecznik Dyscyplinarny wskazał, że jaskrawo błędna jest teza RPO, iż sędzia "może być członkiem związku zawodowego". Stanowisko to przeczy wprost przepisowi art. 178 ust. 3 Konstytucji. Nie istnieje rzeczowa więź między stosowaniem przez sędziów sądów powszechnych przepisu art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej a powinnością przestrzegania przepisu art. 88a § 1 u.s.p., skoro zakres regulacji tych norm dotyczy całkowicie odmiennych zagadnień. Kwestia prawnych podstaw funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego pozostaje bez wpływu na kwestionowany przez Rzecznika obowiązek wynikły z art. 88a ust. 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych.