Kasacja w sprawie naruszenia przepisów postępowania karnego z dnia 2020-08-07.
Kasacja w sprawie naruszenia przepisów postępowania karnego.
Sąd Rejonowy uznał oskarżonych za winnych popełnienia występku i warunkowo umorzył, wobec nich postępowanie. Orzeczenie to poddane zostało kontroli instancyjnej wyłącznie w wyniku apelacji oskarżyciela publicznego, wywiedzionej na niekorzyść wszystkich oskarżonych. W rezultacie jej rozpoznania Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy i wydatkami obciążył Skarb Państwa. Obrońca oskarżonych złożył wniosek o uzupełnienie wyroku, poprzez zasądzenie kwoty 1230 zł na rzecz każdego ze swoich mandatów, tytułem zwrotu poniesionych przez nich wydatków w celu ustanowienia obrońcy w postępowaniu apelacyjnym. Sąd Okręgowy nie uwzględnił przedmiotowego wniosku.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że zgodnie z art. 636 § 1 Kodeksu postępowania karnego w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego, wniesionego przez oskarżyciela publicznego koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa. Podkreślenia również wymaga, że oskarżyciel publiczny, związany jest zasadą obiektywizmu. Nie powinien więc poddawać kontroli instancyjnej zapadłego wyroku, jeżeli nie ma ku temu określonych w przepisach podstaw. Brak jest zatem jakichkolwiek racji, które przemawiałyby za obciążeniem oskarżonego kosztami powstałymi w wyniku działań oskarżyciela, które w ocenie Sądu odwoławczego w ogóle nie powinny były być podjęte.
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Sądu Okręgowego w L. z dnia 17 grudnia 2015 r., i sprawę przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy wskazał, że zasadniczym uchybieniem Sądu Okręgowego było podzielenie wyrażonego w pierwszej instancji poglądu, że „artykuł 636 § 1 k.p.k. nie reguluje kwestii kosztów odmiennie niż art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627- 631 k.p.k.” Pogląd ten pomija, że w art. 634 k.p.k. jest zawarte zastrzeżenie mówiące, że do kosztów procesu za postępowanie odwoławcze od orzeczeń kończących postępowanie w sprawie mają odpowiednie zastosowanie przepisy o kosztach postępowania przed sądem I instancji, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Sąd odwoławczy powinien też dostrzec, że podtrzymanie orzeczenia Sądu I instancji nie jest spójne z zawartym w wyroku Sądu Okręgowego rozstrzygnięciem o obciążeniu Skarbu Państwa wydatkami wyłożonymi w postępowaniu odwoławczym. Jeżeli bowiem wydatki tego postępowania, od zapłaty których nie zwolniono oskarżonych, ma ponosić Skarb Państwa, to nie jest jasne, dlaczego inny składnik kosztów procesu - wydatki strony poniesione w związku z ustanowieniem obrońcy (art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k.), mieliby ponosić oskarżeni.