Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie opieki nad dziećmi powyżej 8. roku życia.

Z informacji podanych na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, że od 1 września br. rodzicom i opiekunom przysługiwać będzie dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego z powodu COVID-19 oraz w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19. Tak jak do tej pory dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwać będzie rodzicom dzieci w wieku do lat 8, ubezpieczonym rodzicom dzieci: do 16 lat z orzeczeniem o niepełnosprawności, do 18 lat z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, do 24 lat z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, a także ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.

W dalszym ciągu pozostaje jednak nierozwiązany problem pracujących rodziców lub opiekunów dzieci starszych niż 8-letnie. Ustalenie takiej granicy wieku odbiega m.in. od założeń art. 188 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni w ciągu roku kalendarzowego, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (dni wolne na opiekę nad dzieckiem), przysługują pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że z uwagi na napływające informacje o wysokiej liczbie nowych przypadków zakażenia koronawirusem, należy spodziewać się nagłych decyzji o zawieszeniu zajęć w szkołach i innych placówkach oświatowych oraz powrotu do nauczania realizowanego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Chociaż zastosowanie bardziej bezpiecznej formy nauczania będzie często uzasadnione, może powodować po stronie rodziców i opiekunów duże trudności w łączeniu pracy z opieką nad dzieckiem lub też kłopoty ze znalezieniem osoby gotowej do pozostania z dzieckiem, które mogło mieć kontakt z osobą zakażoną koronawirusem. Zainteresowani mogą zatem domagać się od organów odpowiedzialnych za tworzenie odpowiednich regulacji odpowiedzi na pytanie, z jakich możliwości powinni skorzystać w sytuacji, gdy zapewnienie opieki nad dzieckiem nie jest możliwe z uwagi na obowiązki pracownicze, a wielogodzinne pozostawienie dziecka samego naraża je na zbyt duże niebezpieczeństwo.

Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o podjęcie stosownej inicjatywy ustawodawczej w celu rozwiązania wskazanego wyżej problemu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 15 września 2020 r. wyjaśnił, że na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, w szczególności w odniesieniu do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - wiek zdrowego dziecka, w którym wymaga ono opieki ze strony rodziców lub opiekunów prawnych, ustawodawca określił jednoznacznie. Wprowadzono ograniczenie do wieku, w którym dziecko kończy 8. rok życia (jest to jeden z warunków koniecznych, aby ubezpieczony mógł ubiegać się o prawo do zasiłku opiekuńczego, w tym również w warunkach pandemii o prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego). Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej. Stąd też tryb i zasady przyznania dodatkowego zasiłku opiekuńczego odpowiadają procedurze uzyskania zasiłku opiekuńczego. Stosownym przepisem zdeterminowano także wiek uprawniający do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Rozważając realizację postulatu podwyższenia wieku dziecka uprawniającego obecnie do dodatkowego zasiłku opiekuńczego, należy także uwzględnić stronę finansową proponowanych zmian.